Artikelen

‘Holisme brengt je terug bij jezelf’, was de titel in Happinez jl. van de essentie in het leven van Marjolein Berendsen, oprichter van het Opleidingsinstituut voor Reiki- en Holistische Therapeuten.
Zij zegt over holisme het volgende: ‘Dat je volledig in balans bent op alle niveaus; fysiek, emotioneel, mentaal, energetisch en spiritueel. Het komt van het woord ‘holos’ wat staat voor ‘geheel.’ 

Al bij de oude Grieken en Romeinen werd gekeken naar de mensen als geheel, maar door de komst van de westerse wetenschap vielen een paar niveaus weg. Energetisch en spiritueel werden een ondergeschoven kindje. Wij leven in een burn-outland en veel mensen gaan weer op zoek naar balans, liefst op een holistische manier, dus op alle 5 niveaus.

Als mens zijn we van nature al dichtbij onze kern, of ziel , hoe je het noemen wilt. Ik zie het als een soort lampje dat aangaat als je geboren wordt, en er zit nog niks omheen. Naarmate je ouder wordt, maak je dingen mee, die lastig zijn, pijn doen, en dan plaats je a.h.w. lampenkapjes die zich vastzetten op alle niveaus. Met een burn-out heb je bijvoorbeeld fysiek last van je rug, bent emotioneel overprikkeld, hebt mentaal moeite met concentreren en energetisch loop je constant leeg en spiritueel ben je van het pad geraakt.

Holistisch leven gaat over de weg terug naar jezelf, terug naar het lampje en weer leven vanuit je kern. Al die lampenkapjes leg je af, je gaat onderzoeken wat die blokkades zijn, wat je los kunt laten, en hoe je vanbinnen de mooiste versie van jezelf kunt zijn. Je gaat leren hoe je holistisch jezelf kunt voeden. We zijn bezig met sporten, gezond eten, goed slapen; dat is voeden op fysiek niveau. Ook op andere niveaus kun je goed voor jezelf zorgen. Met opdrachten, oefeningen en geleide meditaties, ga je die niveaus langs. Waar krijg je energie van? Waar ligt je hart? Waar word je blij van? Soms leef je al heel bewust, maar heb je toch een of twee niveaus die een zwakke schakel zijn.

Je kunt niet altijd invloed hebt op wat het leven je brengt. Maar je kunt dan wel thuis zijn bij jezelf. Dat is wat ik bedoel met ‘Holistisch Leven, Moeiteloos Gelukkig Zijn’, de titel van mijn boek. Want als je thuis bent bij jezelf, heb je eigenlijk alles al.’

Meer: Leg al die lampenkapjes af

De Spirituele kracht van de Beginners Mind, een artikel in Happinez, zegt in de introductie: het leven zonder verwachting tegemoet treden, onbelemmerd door oordelen of, zoals het in het Boeddhisme wordt genoemd, met een Beginners Geest. Hieronder een samenvatting van de weergegeven essenties.

Baby’s die glunderen bij hun eerste hapje ijs, schrikken van hun schaduw, verrukt zijn over water, onbedaarlijk in de lach schieten van hun spiegelbeeld, ontdekken dat ze zomaar rechtop kunnen staan en dan van de weeromstuit weer door hun knieën zakken. Babies experiencing things for he first time; kleine kinderen, vol verrukking, verwondering of afgrijzen.
Je kijkt ernaar, wordt er zelf ook blij van, het voor de eerste keer iets nieuws ervaren. Als klein kind gebeurt het je elke dag, maar hoe ouder je wordt, hoe minder vaak je het meemaakt. Hoe houd je dat vast?

‘Beginners Geest’ of Shoshin, kernbegrip binnen het Boeddhisme en ‘Zen Mind, Beginner’s Mind‘ van Suzuki, die citeert: ‘De geest van de beginner heeft vele mogelijkheden en de geest van iemand die ervaren is, maar enkele.’ Hij bedoelt daarmee: als je niets weet, ben je onbevangen en je treedt de werkelijkheid onbekommerd tegemoet, terwijl experts alleen het platgetreden pad van hun ervaring zien. De geest van de beginner is leeg, vrij van ervaringsgewoonten, openstaand voor elke mogelijkheid, aldus Suzuki  Als je vanuit je beginnersgeest de wereld waarneemt, ben je bijna vanzelf al in het moment.

Socrates zei: ‘De enige ware wijsheid zit in iets dat je niet weet,’ want hoe meer je van iets weet, hoe meer je weet dat er ook heel veel is dat je nog niet weet.’
Rumi schreef: ‘Verkoop je slimheid en koop verwondering.’ Zodra je afscheid neemt van alles dat je weet over een onderwerp, is er ineens weer ruimte om te zien hoe ongelooflijk bijzonder het is.

Osho over Kinderen

Kinderen zijn de nieuwe edities van bewustzijn, ze zijn levenslustige binnenkomers  van het goddelijk in het leven. Je kunt het kind niet kiezen. Je weet nooit welke type kind bij je binnen komt en wat er gaat gebeuren. Het is een blind spel. Elk kind wordt met zoveel energie geboren, maar we vernietigen het, we maken elke kind kreupel. Je weet niet hoe je zou zijn geworden als je vanaf het allereerste begin totale vrijheid was toegestaan – als je vrij was geweest om te lachen, om lief te hebben, om vreugdevol te zijn en je niet gehinderd, gemanipuleerd, gedwongen was in bepaalde richtingen…
Osho: The Book of the Books.

Een kind wordt bij jou geboren, maar behoort jou niet toe. Hij heeft jou als doorgang gekozen, maar hij heeft zijn eigen bestemming. Heb hem zoveel mogelijk lief, maar geef hem jouw gedachten niet. En kinderen kunnen heel gemakkelijk in meditatie gaan – je moet gewoon weten hoe hen in die richting te helpen. Dans met hem, zing met hem, zit in stilte met hem. Allengs gaat hij genieten van het speelse ervan en het kan dan voor hem geen werk zijn, geen serieuze zaak. Help hem dus meditatie te spelen . . . laat het een spel zijn.
Osho: The Passion for the Impossible.

Kinderen laten opgroeien in kleine gezinnen geeft hen kleine minds. Dit is een van de grootste misvattingen in de wereld. Als ze in een commune worden grootgebracht zijn ze veel vollediger, want ze kunnen zoveel van alle kanten bemachtigen – zoveel mensen, zoveel mogelijkheden, zoveel leefstijlen. De ware educatie voor het kind. Wat we opvoeding noemen is niet echt. Het lijkt nuttig en nodig te zijn maar is niet van veel waarde. De ware educatie betekent gewaarworden van de multi-dimensionaliteit van het leven. Als er in een commune honderd mensen zijn, vele mannen en vrouwen, dan raakt je kind vertrouwd met veel mensen. Je bent dan niet zijn enige moeder, hij raakt vertrouwd met vrouwen . . . met veel ooms en tantes. Dus hij zal nooit naar jou hunkeren in zijn leven, hij zal nooit moeder-gefixeerd zijn, een van de meest fundamentele neuroses in de wereld, dat mensen op hun moeder of hun vader gefixeerd raken. 
Osho: The Tongue-Tip Taste of Tao.

Recent verscheen in The Optimist een prachtige, in feite futuristische, titel:
Een Holistisch Doktersrecept.
In haar boek, Je Bent je Eigen Medicijn vertelt dokter Judith Kocken hoe je jezelf kunt helen. Met haar werd hierover een gesprek gevoerd en vragen gesteld. Hieronder een samenvatting over haar antwoorden:

‘Tijdens mijn studie, mijn opleiding tot arts, voelde ik mij als een zonnebloem op een grasveld. Ik  heb veel geleerd, maar ik vroeg mij weleens af of ik in een goede collegezaal zat want het holistische gedeelte kreeg geen aandacht. Het lichaam stond centraal maar de psyche werd daar buiten gelaten. Ik werd a.h.w. student van het leven en ben yoga en meditatie gaan doen, waarvan ik dus zelf het effect mocht ervaren.
Jarenlang probeerde ik mijn pijn te onderdrukken. Maar nu weet ik dat pijn een normaal onderdeel van het leven is en dit heeft bijgedragen aan mijn holistische gezondheidszorg. In de spreekkamer heb ik deze holistische visie ook altijd toegepast. Merkte dan dat er iets ontstond wanneer ik aandacht gaf aan de hele mens in plaats van alleen aan de ziekte of het symptoom.’

Meer: Holistisch genezen

Een bijdrage van Prem Abhay.

Wees helemaal niet te serieus. Mijn boodschap is die van blijdschap. Dat is waar ik verschil van Boeddha. Boeddha is een ernstig mens; er bestaat geen enkel beeld waarop hij lachend is afgebeeld, of zelfs maar glimlacht. Ja, er zijn Chinese en Japanse beelden van Boeddha waarop hij soms lachend is afgebeeld — soms zelfs schaterlachend, schuddend met zijn buik. Maar dat zijn Chinese en Japanse boeddha’s.

Boeddhabeeld in China

In feite kun je, als je een Chinees boeddhabeeld ziet en een Indiaas boeddhabeeld, je geen enkele relatie tussen beide voorstellen; zo totaal verschillend zijn ze. De Indiase Boeddha is zeer ernstig. Zijn lichaam is atletisch: hij heeft een grote borst en een heel erg geslonken buik – helemaal geen buik. En als je de Chinese Boeddha ziet, is hij precies het tegenovergestelde. Je zult de grote borst helemaal niet vinden, die is volledig verloren gegaan omdat de buik zo groot is. En je kunt zelfs in marmeren beelden zien dat de buik trilt van het lachen. Zijn gezicht is totaal anders, het is rond en geeft je het gevoel van een kind. Het gezicht van de Indiase Boeddha is zeer Romeins – het werd gemaakt nadat Alexander India had bezocht – het is Grieks en Romeins. De gelaatstrekken zijn niet Indiaas. Kijk nog eens naar een Indiaas Boeddhabeeld, de gelaatstrekken zijn niet Indiaas. Alexander en zijn schoonheid maakten zoveel indruk op de mensen dat zij Alexander’s gezicht op Boeddha’s lichaam hebben geplaatst.

Boeddhabeeld in Noord-India, Gupta Rijk periode 6e eeuw. 

En hij is zeer ernstig, uiterst ernstig. Je kunt je niet voorstellen dat hij ooit zou lachen. Maar toen het Boeddhisme China bereikte ontmoette het een zeer diepgaande filosofie – het tegenovergestelde. De dialectiek gebeurde daar. Het Boeddhisme werd de these en het Taoïsme werd de antithese: de ontmoeting tussen Boeddha en Lao Tzu. Het Chinese boeddhabeeld is een kruising, het is half Gautama Boeddha en half Lao Tzu — ze zijn in elkaar versmolten. Die buik behoort aan Lao Tzu, die lach behoort aan Lao Tzu, en de stilte behoort aan Boeddha. Het is de grootste ontmoeting die ooit in de wereld heeft plaatsgevonden. Daaruit is het meest diepgaande, het meest veelbetekenende verschijnsel in de hele geschiedenis geboren: Zen.

Osho: The Dhammapada; The Way of the Buddha Vol 2 #2 vraag 2.

In China, in Japan, in het gehele Verre Oosten, is de taal nog niet overgegaan van het picturale naar het alfabetische. Het alfabet begon overal als beeldtaal, en uiteindelijk kwam men erachter dat een beeldtaal erg omslachtig is — een onnodige verspilling van tijd die geen exacte betekenissen geeft. Eén beeld kan voor veel dingen worden gebruikt, maar omdat het een kunst werd, kalligrafie, raakten mensen verslaafd aan kalligrafie. Kalligrafie is mooi, maar alfabetische talen kunnen geen kalligrafie gebruiken.
Dus door de kalligrafie bleven de landen van het Verre Oosten picturaal. Maar voor iemand die niet als Chinees of Japanner is geboren, is het heel moeilijk te leren.
Het duurt vele jaren omdat je duizenden plaatjes moet leren voordat je zelfs maar een gewone krant kunt lezen.
Osho, Hyakujo: The Everest of Zen, # 4

In Japan en China wordt de kunst van kalligrafie beoefend op rijstpapier, op een bepaald soort papier, een zeer gevoelig papier, zeer breekbaar. Als je een beetje aarzelt, kan men eeuwenlang weten waar de kalligraaf aarzelde — omdat meer inkt zich in het rijstpapier verspreidt en er een puinhoop van maakt. Het is heel moeilijk om te misleiden op rijstpapier. Je moet blijven vloeien; je mag niet aarzelen. Geen enkel moment zelfs. Een enkel moment, als je aarzelt – gemist, al gemist. En iemand met een scherp oog zal onmiddellijk zeggen: ‘Het is helemaal geen Zen schilderij.’ Omdat een Zen schilderij een spontaan schilderij moet zijn, vloeiend.
Osho, A Sudden Clash of Thunder, # 5

Een kalligrafie is dus niet alleen dat wat geschreven is, zij draagt ook iets in zich van de meester die het gedaan heeft — de stroom. Verandering is niet toegestaan, je kunt het niet corrigeren; je moet het gewoon in één streek doen. Een zeer bekwame meester, een zeer opmerkzame staat is nodig. Je kunt het niet veranderen, je kunt het niet corrigeren. Als je het corrigeert, is het hele punt verloren omdat dan het ego binnenkomt. Je moet er gewoon mee stromen.
Er staan prachtige letters gegraveerd boven de poort van de Obaku tempel in Kyoto waarop staat: HET EERSTE PRINCIPE. Mensen komen van heinde en verre om ze te bewonderen. De originele kalligrafie werd op papier gemaakt door de meester Kosen. Toen Kosen de tekens tekende, stond er een leerling bij die de inkt had gemengd. De inkt moet voortdurend vers worden gemengd; kant-en-klare inkt wordt niet gebruikt. Dit zijn allemaal symbolische dingen — alles moet vers zijn, bewegend in het moment. Een leerling staat klaar om de inkt te bereiden, en de meester gaat door met kalligraferen.
Maar toen de leerling de eerste kalligrafie voltooid zag, zei hij: ‘Niet zo goed.’ Bij de eerste poging van Kosen werd dit het probleem: onmiddellijk werd de meester zich bewust van de leerling, dat hij daar stond te oordelen, te kijken. En als iemand staat te oordelen is het heel moeilijk om onbewust te blijven. Hij werd zelfbewust; een lichte trilling in de hand, een lichte angst, een lichte inspanning, omdat iemand ging oordelen – hij werd bang, een lichte nervositeit drong tot hem door.
Niet alleen werd deze kalligrafie een meesterwerk, maar door deze kalligrafie werd Kosen een Volmaakte Meester; nooit meer kon iemand hem lastig vallen, nooit meer was hij nerveus, nooit meer was hij zelfbewust — nooit meer! Dit werd een openbaring, een realisatie. Hij kon door en door zien wat het probleem was: het was niet de leerling, het was hijzelf; het was niet zijn oog en oordeel, het was zijn eigen ego.
Osho, Returning to the Source, # 8

Kalligrafie komt uit het Grieks: καλός (kalos) mooi en γράφειν (grafein) schrijven.

Mijn gedichten lijken op het brood uit Egypte:
Als er een nacht overheen gaat,
is het niet langer eetbaar.
Neem ze dus nu tot je, nu ze nog vers zijn en
voordat het stof van de wereld ze bezoedelt.

Een gedicht hoort hier, in de warmte van je borst;                                         
buiten in de wereld sterft hij van de kou.

Zelfs wanneer je mijn gedichten hoort terwijl ze nog vers zijn,
moet je zelf je eigen beelden maken.
Wat je feitelijk eet, mijn vriend, is je eigen verbeelding;
deze poëzie bestaat niet uit oude zegswijzen en spreuken.

Rumi (1207 – 1273)

Rumi, Poet of the Heart

Een 55 minuten durende documentaire over de poëzie van Rumi.

Al zeven eeuwen lang betovert, inspireert en verrukt de spirituele poëzie van Rumi mensen over de hele wereld, en zijn populariteit lijkt alleen steeds maar toe te nemen. Deze begaafde jongeman werd geboren in Afghanistan en verhuisde naar Turkije toen zijn vader het hoofd van een soefi-leergemeenschap werd. Na zijn dood nam hij het over van zijn vader, totdat zijn leven werd getransformeerd door een mysterieuze rondtrekkende derwisj – Shams van Tabriz. Het resultaat: diepgaande en productieve poëzie die eeuwen later nog steeds mensen van over de hele wereld uit alle culturen blijft verlichten en boeien. 

In Rumi, Poet Of The Heart, leest de toonaangevende vertaler Coleman Barks selecties voor uit de poëzie van de soefi ziener, begeleid door muzikanten die geïmproviseerde traditionele muziek spelen. Huston Smith geeft interessante achtergrondinformatie over de wervelende derwisjen. Robert Bly en Michael Meade dragen Rumi gedichten voor en geven er inzicht in, Deepak Chopra onderzoekt de  grote bijdrage van deze soefi mysticus aan ons begrip van de spirituele dimensies van de liefde en vertelster Debra Winger vertelt het verhaal van Rumi’s leven en kunst met passie en gevoel.

Een feest voor de ogen, oren, hart en ziel; Rumi: Poet of the Heart brengt op prachtige wijze de essentie van Rumi’s ongelooflijke leven, geschriften en liefdevolle, extatische ziel over.

Ganesha is in het pantheon van het hindoeïsme de deva met het olifantenhoofd. Hij is de god van kennis en wijsheid, neemt hindernissen weg en is de beschermheilige van reizigers. Zijn vahana, voertuig, is een muis of een rat genaamd Mashika. De Hindoes bidden tot Ganesha voor ze aan iets nieuws beginnen, zoals een nieuwe baan of wanneer ze verhuizen. Ganesha is de zoon van de god Shiva en de godin Parvati, die eigenlijk tezamen in het Hindoeïsme symbool staan voor de eenheid van alles. Daarbij staat Shiva voor het subjectieve bewuste en Parvati voor het energetische materiële. Een beeld van Ganesha staat vaak op splitsingen van wegen in India, zodat hij de reizigers kan helpen als ze een keuze moeten maken en een nieuwe weg inslaan. Ganesha staat altijd aan het begin van iets, een eerste impuls.

   Ganesha

Ik wil jullie graag het verhaal van Ganesha vertellen, gewoon om het duidelijk te maken…. Hij wordt verondersteld de zoon van Shiva te zijn, één van de goden van Hindoe drie-eenheid. De Hindoe-god heeft drie gezichten, het wordt trimurti genoemd, net als de Christelijke drie-eenheid: de ene is Brahma die de wereld schept, de andere is Vishnu die haar onderhoudt, en de derde is Shiva die haar vernietigt. Deze olifantengod, Ganesha, heeft het lichaam van een man, van een zeer lelijke man -want zijn buik is zo groot dat hij een en al buik is- en daarbovenop heeft hij een olifantenhoofd.

Het verhaal: Shiva is uitgegaan, en zijn vrouw Parvati was een bad aan het nemen. Het schijnt dat zij maar één keer in haar leven een bad heeft genomen, want zij verzamelde al het stof van haar lichaam en maakte Ganesha. Deze olifantengod is gemaakt door al het stof te verzamelen… Ik heb me altijd afgevraagd hoe dik die laag stof niet was, die ze op haar lichaam droeg. Gewoon speels een bad nemen, haar lichaam schoonmaken, ze verzamelde het stof en maakte er een standbeeld van. En omdat ze een godin is, blies ze hem leven in. Zo werd hij de zoon van Parvati en Shiva — hoewel Shiva er geen aandeel in heeft- hij was zich er niet eens van bewust dat hij een zoon had.

Zij zei tegen Ganesha: ‘Ga buiten zitten en laat niemand binnenkomen. Als er iemand komt, zeg dan tegen hem: “Mijn vader is weg. Kom een andere keer maar terug.”‘ Toen had hij nog niet het hoofd van een olifant. Maar zoals het toeval wilde, kwam Shiva zelf; en deze kleine jongen, hij hield hem tegen met zijn zwaard, en zei: “Kom niet binnen, mijn vader is weg. Kom later maar terug.”
Shiva kon het niet geloven: ‘Wie is dat ventje? Om MIJ tegen te houden!’ Hij werd zo kwaad dat hij het zwaard afpakte en het hoofd van het kind afhakte, en naar binnen ging en Parvati vroeg: ‘Wie is die jongen?’
Zij zei: ‘Wat is er gebeurd?’ Hij zei: ‘Ik heb hem afgemaakt.’ Zij zei: ‘Dat weet je niet, maar hij was je zoon.’ En toen legde ze alles uit, en ze kreeg een woedeaanval: ‘Breng mijn zoon terug!’

Dus ging hij op zoek naar het hoofd… waar het hoofd gebleven was. Ze woonden in de Himalaya, dus het moest wel ergens in een of ander dal naar beneden zijn gerold, in stukken; alleen zat de jongen zonder hoofd. Dus rende hij rond, vond een klein olifantenjong; hij sneed het hoofd eraf en lijmde dat hoofd op Ganesha.

Osho: Zarathustra: A God that can Dance # 20. 

Een bijdrage van Antar Marc

In Medisch Dossier stond recent het artikel WIE ZIJN WIJ EIGENLIJK?  van de arts-onderzoeker Maarten Klatte die werkt in een zelfstandige praktijk Leefstijlgeneeskunde waarin de rol van bewustzijn voor het bevorderen van gezondheid en welzijn centraal staat. Hij is een vaste medewerker van Medisch Dossier. Hieronder een samenvatting van zijn visie:

“Wat we doen krijgt veel meer aandacht dan wie we zijn. Ook wat we denken krijgt veel aandacht, we vinden overal iets van, avondklok, vaccineren, klimaatakkoord. Maar alles verschijnt in een polariteit: licht/donker, warm/koud, rechts/links, verleden/toekomst, haat/liefde, etcetera. Vrijwel iedereen heeft een voorkeur voor het ene en een afkeer voor het andere en moeilijkheden ontstaan pas wanneer we ons ermee identificeren.

Geruisloos wordt een voorkeur een identiteit, een rol, denken dat we dit of dat zijn. Ben ik rechts dan is links een gevaar, een bedreiging van mijn identiteit. Elke gedachte, elke emotie wordt in ons lichaam vertaald in een biochemische reactie. Komen ze niet overeen met onze voorkeur worden ze als bedreigend geïnterpreteerd, wat een stressreactie geeft.
Voorkeuren ontstaan op vroege leeftijd. We nemen ze over van onze ouders, opvoeders en leraren. Ook taal en cultuur hebben grote invloed op hoe we onszelf zien en worden erdoor ingekleurd.”

Meer: Doen en zijn.

Een bijdrage van Prem Abhay.