Divyam Aat

Van orthodox-gereformeerd
naar Sannyas

Divyam Aat
(Divyam: het Goddelijke)

Geboren in 1943 in Haarlem
Ontving sannyas in 2010

Spirituele leraren en Meesters zijn er om je persoonlijkheid als een illusie te ontmaskeren. Wat er dan zichtbaar wordt is je oorspronkelijk gezicht, je ware wezen. Dat spiegelen zij. Dat ontmaskeren gebeurt soms hardhandig, maar altijd met liefde. Osho was zo’n spirituele leraar. Toen hij twintig jaar geleden, in januari 1990, overleed was hij over de hele wereld bekend om zijn onorthodoxe methodes. En nog steeds is de storm die hij teweegbracht niet tot rust gekomen. Integendeel, ook nu is hij nog steeds bezig mensen te leren hun maskers af te gooien. Bal demasqué.

Mijn drive om sannyasin te nemen komt voort uit een stukje wanhoop. Wanhoop door het uitblijven van verlichting en het niet vinden van de rust in meditatie. Het lukte me gewoon niet om in die oneindige stilte te komen waarover mensen mij vertelden. Een leven lang journalistiek, waarvan twintig jaar in religie, spiritualiteit en door talloze boeken op dit gebied grasduinen, brachten wel veel boekenkennis, maar niet die innerlijke stilte en rust. Wel momenten van intense vrede als ik met de mooie muziek waarover ik ook schrijf, op de achtergrond, een mooi boek lees dat me raakt. Maar meditatie, dat lukte maar niet.

Vrij lang geleden zei een goede vriendin met wie ik wandelde: loopt er nu een hoofd naast, me of Aat? Ik weet het nu nog niet…wie er naast haar liep. Toch vind ik wel rust in lange wandelingen in de natuur of strand. Dan lijkt het denken het te moeten afleggen. Sjamanen kunnen een hele dag lopen en ontmoeten daarin hun goddelijkheid.

Spirituele papagaai
Toen ik las wat onder andere Osho’s benadering is van meditatie, was dat voor mij een eyeopener. Je kunt mediteren wat je wilt, maar je zult geconfronteerd blijven met je onrust, woede en gedachten die je als een tsunami overspoelen.Velen zullen eerst die onrust eruit moeten bewegen of schreeuwen. Ik heb, behalve het meedoen met de actieve meditaties in o.a.. Mevlana in Amsterdam, ook in de Osho Humaniversity in Egmond aan Zee een weekend aan o.a. de Aum-meditatie meegedaan. Aangeraden door Ambara.

Pffff, ook dat heb ik geweten!
Als hoofdmens, als journalist publicist en programmamaker, met veel boekenkennis en kennis van horen zeggen. Een soort spirituele papegaai dus.
En dan…die Aum-meditatie; uit je hoofd, je energielichaam ervaren en daarmee je ziel zoals ook Ojas de Ronde dit heeft ervaren toen hij als theoloog en ambtenaar in de jaren ’70 in Poona (India) aan de dynamische meditatie meedeed. Hij zou nooit meer dezelfde zijn…

Voor mij stond na dit weekend de wereld ook zo ongeveer op z’n kop. Er kwam, tijdens een van de onderdelen, veel onderdrukte boosheid, agressie en heel oud verdriet boven, dat echter wel leidde tot een soort catharsis, een zuivering. Daarna kon de verstilling komen en kon ik hand in hand met anderen het ‘aum’ zingen. Ook het fysieke contact, de omhelzing met mij totaal onbekende mannen en vrouwen, was voor mij een totaal nieuwe, maar ook heel confronterende ervaring. Da’s heel wat anders dan als journalist contact met mensen maken; dit was direct en er kwamen veel emoties los, zoals dat ook tijdens een tantra-weekend in Gent gebeurde.

Voor OHM (1) maakte ik ook een radio programma over sociale meditatie en heb, om zelf te ervaren wat dat is, daaraan ook actief meegedaan. Nadat ik ook een programma maakte over Osho waarover ik Ojas de Ronde over zijn leven interviewde, begon het wat te kriebelen. Ik dacht, wat een oprecht mensemens is die Ojas toch. Hij praat er niet enkel over maar hij lééft het! Dat wil ik ook!

Toen ik Ambara leerde kennen die al lang sannyasin is, was het proces niet meer te stuiten. Tarangita zei tegen haar: Ach, die Aat is al sannyasin, alleen weet-ie het nog niet. Op een gegeven moment (echt een ge-geven moment!) kwam Ambara met een hele stapel boeken en DVD’s van Osho aanzetten. Met de groeten van Tarangita.

Een onuitputtelijke bron van inspiratie.
Toen ik die begon te lezen en op me liet inwerken en ook naar die DVD’s keek, kreeg ik het antwoord: jij bent als westerling veel te druk in je hoofd om meteen in die stilte te komen. Er zit teveel onrust, misschien boosheid e.d. in je om in die stilte te komen. Door de actieve meditaties te doen, te bewegen, te dansen, je emoties te laten gaan, kan daarna de verstilling komen. Osho zegt: ‘Dat stiltepunt kun je niet scheppen. Het is er, je hoeft er niets voor te doen. Het is er altijd geweest. Het is je wezen zelf, de diepste grond van je wezen. Het is wat hindoes atman genoemd hebben, de ziel. Het is er, maar als je lichaam, je stoffelijk bestaan niet volledig actief wordt, zul je het niet opmerken. Die volledige activiteit maakt het volledig non-actieve zichtbaar. Die activiteit zorgt voor het contrast. Dat wordt het schoolbord en daarop verschijnt een witte punt. Op een witte achtergrond merk je een witte punt niet op. Op een schoolbord wordt die witte punt zichtbaar voor je. Dus als je lichaam actief is geworden, dynamisch, in beweging, merk je opeens dat er een punt is dat stil is, absoluut stil, het onbeweeglijke centrum van de hele bewegende wereld.’

Dit was voor mij hét antwoord. Osho heeft zo ongeveer alle poten onder mijn spirituele stoel vandaan geschopt en hij doet dat nog steeds.Tegelijk was en is hij voor mij als journalist een onuitputtelijke bron van inspiratie.Het aantal artikelen dat ik over hem en de meditaties schreef, begint onrustbarende vormen aan te nemen. Ook de radio interviews met sannyasins. Ik kan het niet helpen.Het gebeurt gewoon.Ik ga niet over die dingen, zoals wij ook niet gaan over ons leven.
Tenslotte raakte het me diep toen ik zag dat niet alleen Ojas en Ambara maar ook andere sannyasins lééfden wat ze zeiden te ervaren.Als je iemand belt en vraagt: hoe gaat het is het vaak: ‘O, ja prima hoor en met jou?’Als je een sannyasin belt krijg je: ‘Nou, niet zó hoor, vandaag… Ze geven een eerlijk antwoord zonder gablablabla.

Osho schopte graag tegen heilige huisjes aan en dat werd en wordt hem niet in dank afgenomen. Zijn rebellie tegen dogma’s en religies uit zijn boeken sprak en spreekt mij bijzonder aan. Toch heb ik mij jarenlang niet met hem willen inlaten. Vanuit mijn radicaal bevindelijk gereformeerde opvoeding (zwarte kousenkerk) ben ik nu eenmaal allergisch voor autoritaire figuren en… vooral voor dogma’s. En geloof me, tijdens mijn lange ervaring als journalist op het gebied van spiritualiteit en zingeving, ben ik nogal een en ander tegengekomen waardoor m’n nekharen recht overeind gingen staan! In ons kikkerlandje zijn er ook goeroes en zogenaamde leraren geweest die wel pap lusten van macht en absolute gehoorzaamheid. Nee, namen noem ik niet.
Tegen mij werd, als ik wat kritisch was, gezegd dat ik ‘zover nog niet was.’ Ben ook nooit zo ver gekomen… Wars van dogma’s ook.

De rebel verandert zichzelf door zijn bewustzijn te veranderen
Sloterdijk omschrijft Bhagwan als een Wittgenstein van de godsdiensten. Deze spirituele leermeester (‘oefenmeester’ in het jargon van Sloterdijk) voelde volgens hem feilloos de neoliberale tijdgeest aan toen hij aan het einde van zijn leven zijn naam veranderde in ‘Osho’, waarmee hij voor zichzelf een ‘label met toekomstperspectief creëerde’, volgens Sloterdijk een sterk staaltje van ‘rebranding’.
‘Je moet je leven veranderen,’ zegt Sloterdijk, waarmee hij op de lijn zit van Osho, die zei dat de enige echte veranderingen alleen van de rebel te verwachten zijn. Waarmee hij bedoelt dat je in jezelf de wereld moet veranderen om daarmee een rebel te worden.
Talloze revoluties zijn uitgeprobeerd. Socialisme, communisme, feminisme en vele andere revoluties, zij hebben de wereld niet verbeterd, niet mooier gemaakt. Want ze hebben alle de mens niet veranderd. De mens bleef steeds hetzelfde. De rebel verandert zichzelf door zijn bewustzijn te veranderen. En als er meer rebellen zijn, zal langzamerhand de samenleving ook veranderen.’

Nu ik zo’n anderhalf jaar sannyasin ben (een stap waarover ik mij destijds verwonderde) begin ik te begrijpen wat mij dreef sannyas te nemen. Behalve de actieve meditaties is het ook het schoppen tegen heilige huisjes (o.a. de religies en kerken) waarmee Osho steeds bezig was. Ook Peter Sloterdijk is altijd een soort schooljongen en pestkop gebleven die niet ophoudt tegen heilige huisjes en zere benen te schoppen, zoals hij dat al deed in zijn ‘Kritiek van de cynische rede’(1984) en dat is hij blijven doen. En in zijn nieuwste boek ‘Je moet je leven veranderen’ gaat hij ook weer de netelige kwesties en hete hangijzers van deze tijd bepaald niet uit de weg: ethiek, religie, spiritualiteit, techniek… het komt allemaal aan bod en over alles heeft Sloterdijk net als Osho, wel iets prikkelends en vaak iets schokkends te melden. Ik herken dat, ook in mijn werk als journalist, waardoor mij soms puberaal gedrag verweten wordt. ‘Jij blijft de eeuwige adolescent.’ Dat moet dan maar en ik bevindt mij in goed gezelschap van mensen die hetzelfde verweten wordt.

Gevangen in het net van de tijd ontglipt je het leven…
Bij het ouder worden en wellicht ook als gevolg van de meditatie ervaringen ga ik ook meer reflecteren, mij bezinnen op het leven zoals dat tot nu toe verlopen is en zie ik hoe de tijd in mijn leven als zand tussen mijn vingers is gegleden. Ik kan dit gevoel niet beter verwoorden dan Marcel Messing:
‘De tijd is als een natte slang die wegglipt tussen de vingers, zodra je hem vast wilt houden. Tijd is als het zand in de zandloper, dat steeds weer in beweging wordt gebracht door de eigen geest. Ook al verdeel je de tijd in eeuwen, jaren, maanden, weken, uren, minuten en seconden, de tijd volgt zijn weg, zoals het water de loop van een rivier. Tussen zonsopkomst en zonsondergang voltrekt zich het wonder van het leven als een tijdloze dag. Maar de mensen zien het niet. Gevangen in het net van de tijd ontglipt hun het leven. (2)

Gevangen in het net van de tijd ontglipt je het leven… En als het leven je ontglipt verkeer je in de illusie dat dat je leeft. Je denkt (‘Stop thinking’, zegt Osho!) dat je leven je enkel bij je sterven gaat ontglippen maar bij die reflectie besef je dat je het leven al veel vaker liet ontglippen en dat je niet altijd handelde van uit je bewust zijn.

Sinds ik van en over Osho ben gaan lezen, met mede-sannyasins spreek en mediteer (nog te weinig overigens!) leef ik in ieder geval een stuk bewuster en verbaas ik mij over het niet zo bewust handelen van vroeger.
Wat mij persoonlijk bij ook Osho treft is de grote moeite die hij had met religies en dogma’s en dat sloeg aan bij mij; je hebt eigenlijk geen priester of kerk nodig om het goddelijke te bereiken, al kunnen die wel een middel zijn om dichter bij je eigen goddelijkheid te komen. Maar je bent er niet van afhankelijk en kunt er zelfs buiten. Terecht wees Osho er eens op dat dit op eigen kracht je goddelijkheid willen bereiken, is.
In mijn publicaties veegde ik zo ongeveer de vloer mee aan met verstarde dogma’s en deed dat met een felheid die ik ook later bij Osho tegenkwam. Ik wees op het inter-religieuze en inter-spirituele karakter van de spirituele cafés, die ik destijds oprichtte en op de notie van mw. Blavatsky over de universele broederschap, hoewel ik tot mijn schrik ontdekte dat ook theosofen nogal dogmatisch kunnen zijn en je met haar uitspraken om de oren slaan om hun gelijk te halen.

Niet leunen op mede-sannyasins
En… ik ga echt steigeren als ik ook in de sannyasin scene dogmatische trekjes tegenkom en de neiging tot regeltjes. Ik ben wellicht te veel een vrijdenker. Altijd geweest. Mijn vader noemde mij (ik was zo’n zestien jaar), toen hij mijn moeite zag die ik had met het bevindelijk gereformeerde geloof, een ‘christelijk, boeddhistisch, hindoeïstisch Jodenjongetje.’ Ben ik ook altijd gebleven, dus kom bij mij niet aan met allerlei regels en ver- en geboden. Van Osho leer ik dat Zen blijft vasthouden aan het unieke vermogen van ieder mens om de verlichting te bereiken – ofwel zich te bevrijden van de door hem geschapen illusies van het ego. En Zen, zo zegt hij ‘hamert erop dat dit vermogen alleen door meditatie gerealiseerd kan worden en niet door bepaalde rituelen in acht te nemen, volgens vaste regels te leven.’

Wat ik ook ontdekte (en dat geldt vooral voor deze tijd) is dat wanneer je sannyasin wordt, niet moet leunen op je mede-sannyasins. Je moet de berg alleen op; andere sannyasins zijn ook bezig met die beklimming en de een is verder gevorderd dan de ander. In Poona was dat wellicht destijds anders, maar die tijd is voorbij. Het individualisme is ook de sannyasin- scene niet voorbij gegaan. In het begin had ik daar wat moeite mee, maar ben daar nu aan gewend en accepteer dat ook.

De ‘tirannie’ van het verleden
Osho’s filosofie komt erop neer dat je je niet hoeft af te afzonderen om een ascetisch en teruggetrokken bestaan te leiden, ver weg van het leven van alledag. Gelukkig maar, kan ik straks in in het voorjaar, waar ik nu reikhalzend naar uitkijk, weer op een terrasje m’n pilske vatten, hoewel dat volgen sommigen niet zo spiritueel is. Ja, echt, dat wordt je dan verweten. Sorry, maar ik ben nog niet zover als zij, maar ze kunnen wat dat betreft, ook bij iemand als Osho in de leer gaan.
Vandaar dat ik, als ‘spirituele’ spetteraar, in mijn columns nog aan het naspetteren ben… en vertel van mijn spirituele carnaval, dat zeker een vervolg gaat krijgen. Wie eenmaal met lichaamswerk bezig is, kan niet anders meer dan nog verder in het lichaam zakken. Gewoon m’n lichaam volgen en dit lichaam het laten overnemen, waardoor wat al zolang van binnen leeft, naar buiten komt.
Ik heb weet van de ‘tirannie’ van het verleden en de toekomst, maar Osho leert me dat morgen niet bestaat. Dat de toekomst waarvan ik droom(de), slechts een projectie is van mijn verleden dat ik óf wil herhalen óf wil vermijden. Osho maakt haarscherp duidelijk dat het paradijs hiernu is en dat dit de enige tijd en ruimte is die er is. Ik ben perfect zoals ik nu ben zegt hij terecht, een Boeddha. Het probleem is niet zozeer mijn verleden, maar mijn denken dat zich vastklampt aan dat verleden.

Mijn paradijs is dus hier en nu, in mijzelf of wie dan ook. We mogen soms een stukje paradijs beleven, maar het is tegelijk ook weer niet hèt paradijs, want als je dat zo ervaart ga je je eraan hechten. Ik hoef niet zo m’n best te doen te veranderen, een ander mens te worden. Maar door gewoon in de stroom en de flow van het leven mee te gaan, komen de veranderingen als vanzelf, zoals door die meditaties. Die kwamen op mijn weg en ik kon daar ja of nee tegen zeggen en ik boog net als het riet mee…
Een riet is heel sterk en krachtig, maar buigt wel met de wind mee. Een riet denkt niet: hoe kan ik die storm overleven, maar buigt vanzelf mee. Denkt niet meer aan die vorige heftige storm. Denkt ook niet aan de storm van morgen. Dat riet is dus verlicht.

Ik hoef dus niet zo m’n best doen verlicht te worden, te veranderen, maar mij door het leven laten veranderen. Ik heb m’n best gedaan een ander mens te worden, maar onder andere door de Osho-meditaties (die ik nog vèèl meer moet gaan doen!) merk ik dat die veranderingen als vanzelf komen.

Ik buig mee, net als dat verlichte riet.
Er is dus nog hoop.
Laat die stormen maar komen!

Alkmaar, 21 november 2011
Divyam Aat de Kwant
adekwant@upcmail.nl

===============================
(1) Organisatie voor Hindoe Media). www.ohmnet.nl
(2) Altamira 2011. Zie ook: www.marcelmessing.nl

Curriculum
(Divyam) Lambèrt de Kwant is een pseudoniem voor Aat de Kwant. Hij is vanaf ca. 1970 werkzaam als journalist en was o.a. parlementair-sociaal-economisch redacteur/ verslaggever. Studeerde enkele jaren theologie en is vanaf 1990 voor een groot deel werkzaam als o.a. religie-journalist/publicist. Hij is thans als programamaker werkzaam voor o.a. OHM, de Hindoestaanse- omroep. Hij is hoofdredacteur en redacteur van enkele bladen op het gebied van zingeving, spiritualiteit en mystiek en schrijft voor verschillende bladen artikelen op dit gebied. Hij schrijf ook muziekrecensies over o.a. klassieke muziek. Hij is oprichter van de Stichting Quantum Symposia.Ook levert hij wekelijks o.a.radio-interviews voor het programma Kwantpunt voor Indigo radio. (www.indigoradio.nl). Daarnaast is hij ook verhalen-verteller, o.a. kinderverhalen, zowel privé als op scholen en geeft met de musicus, componist en stemcoach Eric G. Guns (www.ericgmusic.com) ook lessen en workshops over omgaan met (helende) klank. Hij is nauw betrokken bij de voorbereiding van een nieuw kritisch spiritueel digitaal magazine via de community site Net Samen, die drastisch zal worden uitgebreid en waarop ook zijn interviews te zien en te beluisteren zijn.

Lijst