Afscheid

Afscheid is de rubriek voor vrienden die hun lichaam hebben verlaten.
Als je herinneringen wilt delen, stuur een mailtje, graag met foto’s, 
naar info@vrienden-van-osho.nl.

Shikhara en Sunahla

Afscheid van onze dierbare vrienden Shikhara en Sunhala
De maand mei was een trieste maand voor de Humaniversity familie, omdat we afscheid moesten nemen van twee dierbare vrienden. Shikhara, een van de oprichters van de Humaniversity, en Sunhala, die de Multiversity in Sarphati Park in Amsterdam runde. Beiden hebben hun leven gewijd aan het werken met mensen en het verbeteren van deze wereld.
Rust in vrede. Jullie zullen voor altijd in onze harten voortleven.

Shikhara, Hendri A.J Flaton


Voorburg, 27 juni 1943 – Egmond aan Zee, 16 mei 2025

Onze geliefde vriend Shikhara is op vrijdag 16 mei 2025, een maand voor zijn 82e verjaardag, overleden.
Shikhara was een van de oprichters en steunpilaren van de Osho Humaniversity. Kort na de oprichting in 1978 werd hij uitvoerend directeur van de Humaniversity. Sindsdien zorgde hij voor de financiën, juridische zaken en administratie. “Hij was de ruggengraat van de Humaniversity”, aldus Chandrika. “Ik heb veel van hem geleerd.” Shikhara steunde Veeresh’s visie op de Humaniversity, wat er ook gebeurde. Zijn toewijding, vriendschap en liefde voor Osho en Veeresh waren oprecht en kwamen recht uit het hart.

Shikhara was een man van weinig woorden, altijd aanwezig en met veel humor. “Mijn deur staat altijd open” was zijn duidelijke boodschap aan iedereen die naar de Humaniversity kwam. Hij was een familieman, van Nederlandse nationaliteit, en de oudste van negen broers en zussen die hem erg zullen missen.
Shikhara was een gastronomische kok en gedurende vele jaren kookte hij elke zaterdagavond een heerlijke maaltijd voor Veeresh, de groepsleiders, het personeel en vrienden, zodat zij konden ontspannen en genieten van een voedzame pauze. In het begin, om iedereen op te vrolijken, startte hij het Diner Dansant, dat later ons beroemde jaarlijkse kerstdiner werd.

Hij was een mediteerder en zijn passie was een vredig en rustig leven leiden, naast rock-‘n-roll en goede feesten. Daar werd hij ook beroemd om; zijn legendarische ‘Workers Party’, na onze zomerworkshop van een maand, trok veel mensen die zich bij de gemeenschap aansloten om er deel van uit te maken. Hij was ook een ongewone meditatieleraar die de workshop ‘Meditation in the Marketplace’ gaf. In een van de workshops werd de deelnemers bijvoorbeeld gevraagd om op één been te gaan staan, zodat ze konden observeren wat er op dat moment in hun hoofd omging.

Shikhara laat een grote leegte achter. We zullen hem enorm missen – zijn wijsheid, zijn gulle hart en zijn prachtige glimlach.
Lieve Shikhara – Bedankt dat je de visie van Osho en Veeresh hebt helpen verwezenlijken.

Sunhala, Berthy van den Meijdenberg


Tilburg, 28 januari 1947 – Amsterdam, 19 mei 2025

Onze geliefde vriendin Sunahla is op 19 mei 2025 overleden.
Sunahla was zo’n aardige en liefdevolle persoon en al meer dan 30 jaar een dierbare vriend van de Humaniversity-familie.
Sunahla bleef altijd betrokken bij en ondersteunde ons werk met mensen door de Multiversity Amsterdam in Sarphati Park op te richten, een oase van zorg, liefde en licht in de stad, door workshops met verschillende therapeuten te organiseren, meditaties, waaronder de AUM-meditatie, en de beroemde “Immortality Club”-evenementen met Veeresh. Tijdens een van deze evenementen ontmoette ze haar grote liefde en levenspartner Harimurti.

Terwijl ze het centrum runde, begeleidde ze ook de Amsterdamse stagiaires in hun eerste en tweede jaar van de Humaniversity Therapist Training.
Jarenlang was ze medewerkster van de Humaniversity Intensive workshops, waaronder de maandlange WOW, waar ze haar lieve en zorgzame aard met de deelnemers deelde. Iedereen die ze ontmoette, raakte ze met haar liefdevolle hart.
In 1998, bij de opening van onze Internationale Universiteit, ontving Sunahla de titel “Humaniversity Consultant”. Dit was een erkenning voor haar studie, werk en toewijding om meer liefde en bewustzijn in deze wereld te brengen.

In 2007 richtte Humaniversity de International Humaniversity Therapist Association (IHTAN) op voor afgestudeerden van de opleidingen om hen te ondersteunen in hun professionele werk. Sunahla werd in 2010 verkozen tot uitvoerend lid van deze vereniging en hielp bij de organisatie en het bevorderen van het doel van de vereniging.
Ze maakte deel uit van de Humaniversity-familie, als een zus en een vriendin. We zullen haar missen en we zijn dankbaar dat we samen tijd in dit leven hebben mogen delen.
Dank je wel Sunahla voor wie je was, een licht in deze wereld, een bron van liefde om uit te drinken, een trouwe metgezel en een vriendin om op te vertrouwen.

Lieve Sunahla, je leeft voor altijd in onze harten. Fly high!
Met liefde en dankbaarheid van Veeresh’s familie bij de Osho Humaniversity

Dood en liefde horen bij elkaar; ze zijn aspecten van dezelfde energie.
Wanneer de dood je liefde vervult en wanneer je in liefde bereid bent om te sterven –
wanneer ze dezelfde smaak en hetzelfde aroma hebben –
dan word je je voor het eerst echt bewust van de mysteries
van het leven, de liefde en de dood.

Osho: The Revolution.

Teertha 1933-2025


Swami Ananda Teertha (Paul Lowe) 1933-2025

Paul hielp bij de introductie van de humanistische psychologie en richtte de eerste Humanistic Psychology Association in Europa op. Hij was gastdocent aan de Universiteit van Oxford en vele andere instellingen. Hij was bekend en veelgevraagd. Zijn groepen waren maanden van tevoren volgeboekt en er waren lange wachtlijsten om rechtstreeks met hem te kunnen werken. Michael Barnett’s Kaleidoscope and Community Growth Center in het Verenigd Koninkrijk en het Gestalt Instituut in Nederland, opgericht door May Kortenhorst (Garimo), waren enkele van de vele bloemen die uit het werk van Quaesitor waren voortgekomen.

In 1972 ging Paul naar India om een spiritueel meester te ontmoeten die actieve, catharsis meditatie-technieken voorstond in plaats van de traditionele, rustige technieken, en hij bleef daar. 
Osho (Bhagwan Shree Rajneesh, zoals hij toen heette) was zo’n man, die vervolgens zijn spirituele leraar en mentor zou worden voor de komende 13 jaar.
Hij was volledig toegewijd aan Osho en zijn werk. De perfecte toegewijde discipel. Onder zijn steun en met een nieuwe sannyas-naam, Swami Ananda Teertha, innoveerde, ontwikkelde en consolideerde Paul zijn positie als internationaal gerenommeerd groepsleider en spiritueel therapeut (zijn encountergroepen werden legendarisch).


In een lezing in Pune, jaren 70

Teertha leidde en begeleidde duizenden mensen van over de hele wereld, terwijl hij tegelijkertijd verbleef in de sferen van meditatie en de oceanische ervaring voorbij het denken en zijn gehechtheden. Het was dan ook niet verwonderlijk dat hij in die tijd vaak werd aangeduid als de beste humanistisch-transpersoonlijke therapeut ter wereld, terwijl binnen de Osho-beweging het gerucht ging dat hij de vermeende opvolger zou worden.
Als er een Ouspensky was voor Gurdjieff, een Vivekananda voor Ramakrishna, een Alexander Lowen voor Wilhelm Reich, een Mahakashyapa voor Boeddha of een Jung voor Freud, dan was Teertha dat voor Osho. Hun intieme band en samenwerking werden door veel van Osho’s volgelingen bewonderd en benijd. Deze affiniteit werd duidelijk toen Osho hem aanwees als degene die verantwoordelijk was voor het inwijden van discipelen, het geven van energiedarshans en het begeleiden van de commune toen hij voor onbepaalde tijd in publieke stilte ging.

In 1981 verliet Osho India en vestigde zich in de VS. Paul volgde hem snel in een wereldtournee die hem van Engeland naar Nederland, van Australië naar Argentinië en Chili, en van Brazilië naar de Verenigde Staten bracht, waar hij deelnam aan het therapie-instituut Geetam in de Californische woestijn.
Het Geetam Therapy Institute introduceerde de nieuwste methoden van humanistische-transpersoonlijke psychologie, waarbij therapie en bewustzijnsverkenning werden gecombineerd. Een selecte groep van de meest ervaren therapeuten uit Europa en Amerika, die met Osho hadden samengewerkt, gaf daar les.

Niet lang daarna verhuisde Paul opnieuw en bracht hij de volgende vier jaar door in een agrarische commune in de woestenij van Oregon. De Rajneesh International Meditation University was de plek waar hij groepen begeleidde en zijn taken als vertegenwoordiger van Osho vervulde. De commune en later de stad Rajneeshpuram werden een mediasensatie vanwege de conflicten met de lokale bevolking over landgebruikswetten en het verzet van christelijke religieuze fanatici.


Therapeuten in Rajneeshpuram, jaren 80

Begin 1986, nadat de commune in Oregon was gesloten, richtte Paul samen met een team van vooraanstaande therapeuten van de Rajneesh International Meditation University in de VS een internationale meditatieacademie op in Villa Volpi, vlak aan het Lago Maggiore in Italië. De plek moest samenwerken met de Rajneesh International Foundation, als een verlengstuk van het werk van Osho.

Eind 1986 brak deze samenwerking, voor velen op mysterieuze wijze, voor anderen onvermijdelijk, en ging hij zijn eigen weg en werk voortzetten. Zoals hij jaren later zei, was hij volledig toegewijd als discipel en aan het verspreiden en ondersteunen van Osho’s werk, maar toen hij voelde dat dit niet langer zijn pad was, verliet hij het voorgoed, zonder ooit achterom te kijken. Het is dan ook bijna onmogelijk om ergens een openbare verklaring te vinden over zijn tijd met Osho. Een houding die veel kritiek opleverde vanuit de sannyas gemeenschap.

Meer: Swami AnandaTeertha

Bron: Osho News.

Er is niets lelijks aan de dood, maar de mens heeft uit angst zelfs het woord ‘dood’ lelijk en onuitsprekelijk gemaakt. Mensen praten er niet graag over. Ze willen zelfs niet naar het woord ‘dood’ luisteren.
Die angst is begrijpelijk. De angst ontstaat omdat het altijd iemand anders is die sterft. Je ziet de dood altijd van buitenaf, en de dood is een ervaring van het diepste wezen. Het is net als liefde van buitenaf bekijken. Je kunt jarenlang kijken, maar je zult nooit weten wat liefde is. Je kunt de uitingen van liefde leren kennen, maar niet de liefde zelf. Hetzelfde geldt voor de dood. Alleen de uiterlijke verschijningsvormen – de ademhaling is gestopt, het hart klopt niet meer, de man zoals hij sprak en liep is er niet meer: in plaats van een levend lichaam ligt er alleen nog een lijk.

Dit zijn slechts uiterlijke symptomen. De dood is de overgang van de ziel van het ene lichaam naar het andere, of, in het geval van een volledig ontwaakte mens, van het ene lichaam naar het lichaam van het hele universum. Het is een grote reis, maar je kunt die niet van buitenaf waarnemen. Van buitenaf zijn alleen de symptomen zichtbaar, en die symptomen hebben mensen bang gemaakt.
Degenen die de dood van binnen hebben ervaren, verliezen alle angst voor de dood.

Osho, Zarathustra: A God That Can Dance #16

Deva Subuddho 1948-2025

Beste vrienden van Harm Grasdijk, wij zijn hier om zijn leven te vieren, want hij had een mooi en rijk leven. Teveel haast om op te noemen, maar ik zal mijn best doen om wat stukjes eruit te lichten. Hij wist hoe hij van het leven moest genieten, en deelde dat met zijn naasten. Hij heeft veel gereisd, en zocht altijd naar fijne plekjes en wandelingen. 

Ik wou jullie graag vertellen over zijn reizen naar India, Nepal en de Himalaya’s, want die plaatsen hadden toch een speciale plaats in zijn hart. Hij ging eerst vanwege Bhagwan Shree Rajneesh naar Poona in centraal India, maar later ook naar Rishikesh en Kathmandu. Het waren de Tibetanen die vooral zijn sympathie hadden, hij bezocht tempels en stupas en grotten waar befaamde meesters hadden gemediteerd. Hij zei dat die een goede energie hadden. 

Mijn vader had een sterke interesse in alternatieve wijsheden. Hij keek naar YouTube video’s over Edgar Cayce, en las de boeken van bijvoorbeeld Graham Hancock. Wij hadden het een paar dagen voor zijn ziekenhuis opname nog over Walter Russell, die in 1937 beweerde dat fysieke materie in realiteit gekristalliseerd licht was. Niet geheel onjuist, want Einstein ontdekte later dat materie en energie één zijn.

Geen gesprek over mijn vaders leven zou compleet zijn zonder te spreken over Osho, die vroeger Bhagwan Shree Rajneesh heette. Mijn vader kreeg van Osho de naam Swami Deva Subuddho, wat betekent ‘goddelijk bewustzijn’, toen hij net 29 was, en luisterde veel naar zijn wijsheden. Hij heeft samen met mij ook een aantal jaren in de Osho communes gewoond. Toch dacht hij uiteindelijk op 76 jarige leeftijd spiritueel op eigen benen te moeten staan, om een licht voor zichzelf te zijn. 

Hij had dus een mystieke kant, maar was tegelijkertijd in zijn jeugd ook opgeleid tot wiskundige en heeft zelfs een ingenieurs titel behaald. Hij is in zijn leven software developer geweest en leraar in de informatietechnologie. Zelfs na zijn pensioen heeft hij nog voor zijn eigen plezier wiskunde cursussen gevolgd bij de Khan Academy website.

Hij heeft altijd zijn eigen weg ingeslagen. Toen ik jong was en hij een goed betaalde baan bij de TU Eindhoven had, besloot hij minder uren te gaan werken, om zich te kunnen ontspannen en met zijn zoontje te kunnen spelen. Dit werd een patroon in zijn leven, minder uren werken en tijd vrij maken om te mediteren en te ontspannen. Veel mensen jagen groots materieel succes na, maar niet hij. Hij haalde zijn genoegen uit de kleine pleziertjes: een biertje in de avond, een concert in het Mosterdzaadje op Zondag, af en toe een yoga les.

De vrouwen in zijn leven waren bijzonder voor hem. Ik zei in het ziekenhuis nog tegen hem dat ik dacht dat hij stuk voor stuk hun leven had verrijkt, en hij wiebelde een beetje met zijn linkerhand, een klassiek vaders gebaar van twijfel. Hij kon natuurlijk niet spreken want hij zat met een beademingstube in zijn keel. Maar van wat ik heb gezien, gaf hij van zijn energie, ideeën en helderheid aan hen. 

Als zijn zoon heb ik vele mooie herinneringen aan onze tijden samen. Een die ik eruit zou lichten was onze vakantie dertig jaar terug in Bayrichszell in de Duitse Alpen. Toen hij na een lange rit de auto moest parkeren moest ik hem signaleren of hij niet te dicht bij de geul was, en wat ik ook deed ik kon niet aan hem duidelijk maken dat hij te ver was gegaan. Uiteindelijk reed hij achteruit de geul in, en het was een gelukje dat de broer van de herbergier een tractor had waarmee onze auto weer op het rechte kon worden getrokken. Soms maakte mijn vader wel een rare schuiver. 

Onze connectie kwam pas echt tot bloei toen ik volwassen was. Nadat ik weer in Zandvoort was komen wonen, spraken wij regelmatig af voor koffie op de strandtent The Spot, waar wij vaak tussen de surfers en de sportieve mensen zaten te genieten. Dat sfeertje beviel Subuddho wel. Wij praatten over koffiebonen, wijnen, koopjes, restaurants, wandelingen, en veel andere dingen. 

Hij hield veel van wandelen, en kwam op 76 jarige leeftijd nog goed mee. Daarom ook had hij besloten om een pacemaker te laten plaatsen, zodat hij niet meer zo moe zou zijn van het continu fibrilleren van zijn hart. Helaas, slechts twee dagen na die operatie kreeg hij de herseninfarct, die hem uiteindelijk fataal zou worden. 

Mijn vader geloofde dat de dood niet het einde was; ik ben het nog steeds met hem eens. Osho zegt het is goed om de dood te vieren, en dat vind ik mooi. Dus niet van dat trieste, goede vrienden, misschien zullen wij hem in het hiernamaals opnieuw treffen. 

Nityaprem

Zodra je begrijpt dat de dood niet het tegenovergestelde is van het leven, maar er deel van uitmaakt, een intrinsiek onderdeel ervan, dat er nooit los van kan worden gezien – zodra je de dood als vriend accepteert, vindt er plotseling een transformatie plaats. Je bent getransfigureerd, je visie heeft nu een nieuwe kwaliteit. Nu is er geen strijd, geen oorlog, je vecht tegen niemand, nu kun je ontspannen, nu kun je thuis zijn.
Zodra de dood een vriend wordt, wordt het leven pas een vriend. Dit lijkt misschien paradoxaal, maar het is zo, alleen de schijn is paradoxaal. Als de dood de vijand is, dan is het leven diep van binnen ook de vijand, want het leven leidt tot de dood.
Osho, De kunst van leven en sterven.

Prembuddha 1946-2025

Prembuddha was een echte pionier, redacteur van het eerste New Age tijdschrift in Nederland, De Waterman . Met zijn vriend Otto Munters begon hij De Hobbitstee, een hippiecommune op het Drentse platteland. Prembuddha was een van de eerste Nederlandse sannyasins; Otto en een andere vriend uit de commune namen later ook sannyas, en werden Yogiraj en Akul.


Prembuddha 23 maart 1946 – 10 februari 2025

Prembuddha was een groot organisator, hij woonde in mooie sannyasin-communes in Soest en Opende. In Amsterdam organiseerde hij Nataraj blote voeten dans evenementen en zette een site op voor satsangs en concerten voor sannyasin muzikanten. Miten en Deva Premal waren regelmatig te gast in een volgepakt theater in Almere.
De laatste jaren bracht Prembuddha zijn wintermaanden door in het zuiden van India, waar hij zich verdiepte in Vedanta en Ayurvedische geneeswijzen.

Only love is real
All else is an illusion


Prem heeft vanmorgen temidden van zijn vrienden afscheid genomen van het leven.
Hij is in liefdevol samenzijn vredig ingeslapen.

De uitvaart zal plaatsvinden op vrijdag 14 februari (Valentijnsdag) om 14:30 uur in de aula van Zorgvlied, Amsteldijk 273, Amsterdam. Om 16:00 uur is er een bijeenkomst in het Amstel Boothuis, Amsteldijk 223, Amsterdam, met muziek van de Sannyas Celebration Band. Je kunt vanaf 14:30 deelnemen aan de livestream van de ceremonie: mandalauitvaartbegeleiding.nl

De dood kan een feest zijn

‘Heel vredig en met een kamer vol mensen om hem heen’ is Prembuddha vandaag heengegaan. Het lijden aan Parkinson was zo ondraaglijk geworden dat hij heel moedig zelf zijn einde heeft bepaald.
Hij was een echte ‘Love- Buddha’: Prem Buddha.
Een laatste audiobericht op de Prembuddha Vriendengroep App:

‘Hoi lieve iedereen, hier Prem. Dank jullie wel, en heerlijk dat jullie bij me zijn….
Liefde, heel veel liefde, daar gaat het om: liefde, leven met elkaar.
Nou, lieverds, heel veel liefde. Prem.
En ook, ja, een hele mooie dag. Maak dat ervan. Prem.’

 Prembuddha

De dood is het meest onbegrepen fenomeen. Mensen hebben de dood gezien als het einde van het leven. Dat is het eerste, fundamentele misverstand.

De dood is niet het einde, maar het begin van een nieuw leven. Ja, het is het einde van iets dat al dood is. Het is ook een crescendo van wat we leven noemen, hoewel maar weinigen weten wat leven is. Ze leven, maar ze leven in zo’n onwetendheid dat ze hun eigen leven nooit tegenkomen. En het is onmogelijk voor deze mensen om hun eigen dood te kennen, want de dood is de ultieme ervaring van dit leven en de beginervaring van een ander leven. De dood is de deur tussen twee levens; het ene wordt achtergelaten, het andere wacht.

Er is niets lelijks aan de dood, maar de mens heeft uit angst zelfs het woord dood lelijk en onuitsprekelijk gemaakt. Mensen praten er niet graag over. Ze luisteren zelfs niet naar het woord dood.De angst heeft redenen. De angst ontstaat omdat het altijd iemand anders is die sterft. Je ziet de dood altijd van buitenaf, en de dood is een ervaring van het diepste wezen. Het is net als van buitenaf naar liefde kijken. Je kunt jaren kijken, maar je zult niets leren kennen van wat liefde is. Je leert misschien de manifestaties van liefde kennen, maar niet de liefde zelf. We weten hetzelfde over de dood. Alleen de manifestaties aan de oppervlakte – de ademhaling is gestopt, het hart is gestopt, de man zoals hij vroeger praatte en liep is er niet meer: er ligt gewoon een lijk in plaats van een levend lichaam.

Dit zijn slechts uiterlijke symptomen. De dood is de overdracht van de ziel van het ene lichaam naar het andere, of in gevallen waarin een mens volledig ontwaakt is, van het ene lichaam naar het lichaam van het hele universum. Het is een grote reis, maar je kunt het van buitenaf niet weten. Van buitenaf zijn er alleen symptomen; en die symptomen hebben mensen bang gemaakt.

Zij die de dood van binnenuit hebben gekend, verliezen alle angst voor de dood.

In plaats van dat de dood iets lelijks en angstigs is, verandert hij in een van de meest pure, stille en sublieme ervaringen. Je ervaart jezelf voor het eerst zonder je gevangenis, het lichaam, een ervaring van absolute vrijheid…ongehinderd, onbelemmerd….
Er is maar één diepte die aangeraakt moet worden, of die nu door liefde is, door meditatie of door creativiteit. De diepte is dat je niet langer je fysieke lichaam bent, en je bent ook niet langer je mentale lichaam – alleen maar een puur bewustzijn, een pure hemel zonder wolken, onbegrensd. Alleen maar een simpele blik daarin en de dood wordt een glorieuze ervaring….

Zarathustra zegt: Toch klinkt die leer vreemd, ‘Sterf op het juiste moment.’ Iemand die oprecht, intens en totaal heeft geleefd, zal op het juiste moment sterven. Zijn dood is niets anders dan een rijping, een oogst. Zijn dood is niets anders dan een vervulling.
Hij heeft zoveel geleefd, zoveel liefgehad, al zijn energie gebruikt om creatief te zijn, zoveel genoten, dat er een punt komt waarop hij wil rusten. Zijn levensbeker is vol. Hij hoeft niet langer op aarde te blijven. Hij is gekomen waar hij voorbestemd was om te komen.

‘Sterven op het juiste moment’ kan alleen begrepen worden door hen die leven, en totaal leven, zonder enige remming, op een natuurlijke manier; niet volgens dode geschriften, maar volgens de levende bronnen van hun eigen wezen. Zij bereiken zeker een enorme extase van vervulling; hun dood is een voltooiing – de cirkel is rond. Hun dood heeft hen teruggebracht naar een andere geboorte.
‘Tenzij je op het juiste moment sterft, zul je nooit de schoonheid van de dood ervaren…’
‘Sterven op het juiste moment’, zo spreekt Zarathustra.

Voor Zarathustra is de dood de actualisatie van je hele potentieel.

Nu heeft het geen zin meer om in het lichaam te zijn. Je kunt vreugdevol sterven, met een glimlach op je gezicht, met een enorm mysterie in je ogen. Je dood zal niet als ontijdig worden ervaren; bijna 99,9 procent van de sterfgevallen zijn ontijdig, ofwel te laat, ofwel te vroeg…..
Voor iemand die volledig geleefd heeft, wordt de dood een beslissing: hij beslist. De dood komt niet naar hem toe; hij stelt zelf zijn lichaam beschikbaar voor de dood….

Het verhaal is prachtig: Boeddha deed zijn ogen dicht en zei: ‘Ik heb de eerste stap gezet – ik ben het lichaam niet meer.’ En toen, ‘Ik heb de tweede stap gezet – ik ben niet langer de mind. Ik heb de derde stap gezet – ik ben het hart niet meer. Ik heb de vierde stap gezet – ik ben mijn bewustzijn binnengegaan.’
Op dat moment stopte zijn ademhaling, zijn hartslag. Dit is een totaal ander soort dood – zo gemakkelijk en zo ontspannen, zo vervuld, zo dankbaar voor het bestaan….

Dit soort leven is het enige juiste leven en dit soort leven kan een crescendo hebben van een juiste dood. De juiste dood moet verdiend worden door juist te leven….
Alleen het innerlijke, je innerlijke wezen, je subjectiviteit, heeft de macht om van je leven een dans te maken, en van je dood de laatste en de grootste dans….
Iedereen behandelt de dood als iets belangrijks, maar de dood is nog geen feest. Misschien ben ik de enige persoon die, na vijfentwintig eeuwen sinds Zarathustra, van de dood een feest heeft gemaakt.

Alleen mijn mensen vieren de dood; anders is het overal rouw.

Overal moet het rouwen zijn, want een leven onvervuld, ongeleefd, een verspilling…. Wat valt er te vieren? Maar als je leven in het teken heeft gestaan van liefde, creativiteit, delen, vreugde, als je geen enkel deel van je wezen ongeleefd hebt gelaten, dan moet je dood een ceremonie zijn, een festival. Tot nu toe hebben de mensen niet geleerd om de schoonste feesten in te wijden.

Ik zal jullie de voltooiende dood tonen, die een aansporing en een belofte voor de levenden zal zijn. De man die zijn leven voltooit, sterft zijn dood triomfantelijk. De dood zou een triomf moeten zijn, een overwinning, een thuiskomen. Maar daarvoor moet je je hele leven veranderen. Je moet anders leven – niet als een Christen of een Hindoe of een Mohammedaan – maar als een natuurlijk mens, zonder angst en zonder hebzucht.

Het is een bekend feit in het Oosten dat de meeste grote wijzen hun dood van tevoren aankondigen, en mensen hebben het verkeerd begrepen: mensen denken dat ze voorspellen, maar het is geen voorspelling. Ze weten dat ze tot vervulling zijn gekomen en dat er niets meer is in het leven en dat er niets meer te ontdekken valt – hun reis is voltooid….

Zarathustra is ongeëvenaard in veel van zijn inzichten. Dit kan een van de grootste lessen zijn: dat je, als je een glorieuze dood wilt en geen lelijke en verachtelijke, vanaf dit moment moet beginnen te leven. Totaalheid zou je zorg moeten zijn: totaal leven, je levensfakkel aan beide kanten tegelijk laten branden. Tegen de tijd dat je je vervuld voelt, zul je in staat zijn om totaal te sterven. Je zult je niet aan het leven vastklampen.
Ik heb veel mensen zien sterven. Ze sterven als bedelaars, zich vastklampend; ze willen niet sterven omdat ze nog niet geleefd hebben, terwijl de dood al gekomen is. Maar toen er leven was, hebben ze het verspild. Nu de dood op hun deur klopt, zijn ze zich bewust geworden van de verspilling van het leven.

Maar iemand die helemaal geleefd heeft zal de deuren openen, zal de dood verwelkomen, want de dood is niet je vijand. Het is gewoon een verandering van huis: van het ene lichaam in het andere, van de ene vorm in de andere of, uiteindelijk, van vorm naar het vormloze leven dat de aarde omgeeft. Een religieus mens leeft niet alleen religieus, hij sterft ook religieus. Een man van de kunst leeft kunstzinnig, en leeft niet alleen kunstzinnig, maar sterft ook met grote kunst….

Op zo’n mooie manier sterven, alsof je speelt, zou iets simpels moeten zijn voor al diegenen die perfect en totaal geleefd hebben.

Osho: Zarathustra, A God That Can Dance #16

Bron: Osho Times.

Veet Lakshen (1956-2025)

‘Het is een prachtig leven geweest.’
Lakshen


Lakshen’s film ‘10.000 Shades of Osho’ is in twee delen te zien op Osho TV.
Deel 1 en deel 2.

Dit bericht is opgedragen aan onze sannyas gemeenschap. Het is de kroniek van hoe Lakshen zijn lichaam verliet, maar het is ook mijn verhaal, jouw verhaal, het verhaal van het Boeddhaveld. Het is het verhaal van ieder van ons, verbonden door een onzichtbare draad die door ons leven loopt, verenigd door Osho’s nalatenschap.
Lakshen heeft zijn lichaam verlaten, en hij deed dat op dezelfde manier waarop hij geleefd had: met bewustzijn, aanwezigheid en vrijgevigheid. Hij had vier jaar ziekte met waardigheid doorstaan, tot dit laatste jaar. Tijdens een verblijf in Italië werd hij immobiel door een snelle achteruitgang van zijn gezondheid. Hij realiseerde zich dat er geen herstel mogelijk zou zijn en uitte het verlangen om terug te keren naar zijn geliefde India, die warme schoot die zovelen van ons uit Osho’s wereld heeft verwelkomd.

Luca en Shunyo hadden hem vergezeld op een moeilijke reis die gedreven werd door Lakshens diepe verlangen om naar huis terug te keren. Misschien met een vage hoop op herstel, of – zoals bleek – om zich over te geven aan zijn laatste reis: die naar de dood.
Dankzij de vrijgevigheid van Sandeh, die met groot mededogen en echte vriendschap haar huis in Candolim openstelde, vond Lakshen een gastvrije plek om zijn laatste dagen door te brengen. Akal vond de arts die voor hem zorgde en samen met Sandeh creëerden ze een omgeving van uitzonderlijke zorg, met twee toegewijde verpleegsters die 24/7 beschikbaar waren, een arts die aandacht had voor zijn behoeften en een ondersteunend netwerk vol liefde. Navala verzorgde hem in zijn laatste dagen met aanwezigheid en liefde.

De laatste reis naar India
Tijdens de reis van Italië naar Goa, geïmmobiliseerd in een rolstoel, vertrouwde Lakshen me toe dat hij zich een bedelaar voelde. Niet in de negatieve zin van het woord, maar in totale kwetsbaarheid. Geduwd door Luca door de terminals van een enorme luchthaven, ervoer hij de kwetsbaarheid van zijn lichaam en hoe India je kan ontdoen van alles wat niet-essentieel is, zodat je overblijft met de essentie van je waarheid. Voor hem was dit een groot geschenk, dat hij met nederigheid en dankbaarheid aanvaardde.

Een chat: Een uitwisseling van liefde
Sinds enige tijd was er een chatgroep voor Lakshens vrienden, die hem steunden tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis in Italië. Veel vrienden waren oprecht geïnteresseerd en stonden klaar om hem te steunen met genegenheid en dankbaarheid. In de afgelopen weken veranderde deze chat in een aanstekelijke uitwisseling van tederheid, respect en liefde. Voor mij verwarmde het dagelijks lezen van deze berichten mijn hart. De liefde voor Lakshen kaatste tussen ons, heen en weer en verbond vreemden door de kracht van het hart.
Lakshen had elk detail van zijn gedachten met ons gedeeld, pijn omgezet in medeleven en angst in moed. Hij zag twijfels en gehechtheden onder ogen met een bewustzijn dat hem bereid maakte om los te laten. Hij liet ons zien dat alles compleet is, zelfs als het onvolmaakt lijkt, en nodigde ons uit om het leven met passie te leven, zonder terughoudendheid.

Bezoek van vrienden
Verschillende vrienden kwamen afscheid nemen, wetende dat er niet veel tijd meer was. Atul kwam uit Delhi en bracht Ayurvedische medicijnen mee in een poging de pijn van onze vriend te verlichten. Manish Banker uit Pune, Mandira, Prem Joshua, Hafiz en vele anderen kwamen langs voor een laatste afscheid, voor een laatste glimlach.

Een levenswerk
De afgelopen 15-20 jaar heeft Lakshen zijn leven gewijd aan het maken van een film/documentaire over Osho. Hoewel de distributie een uitdaging was, vond hij in de afgelopen maanden een manier om het project te delen via downloads, die tegen het einde van het jaar beschikbaar zouden kunnen zijn. Vijf afleveringen van een uur en een speelfilm van een uur en vijftig minuten leggen zijn liefde voor Osho’s leer vast.

Mijn gevoelens
Gisteren, toen ik aan zee zat, voelde ik alles om me heen: de wind, het ritme van het water, het zand onder mijn voeten. Er was totale sereniteit, een stille schoonheid die me omhulde. Thuis belde Navala om te vertellen dat Lakshen net was overleden. Op dat moment realiseerde ik me dat hij de sereniteit was die ik op het strand had gevoeld. Ik voelde dat zijn loslaten het hoogtepunt was van een voorbereiding vol nieuwsgierigheid naar het onbekende. Dat onbekende, die verwondering, dat ontzag, voelde ik op mijn huid. Lakshen had afscheid van me genomen.

Viering voor Lakshen
Een viering van zijn leven zal worden gehouden op een strand in Goa, omringd door bloemen en de energie van de gemeenschap.
Bedankt, Lakshen, dat je met hart en moed hebt geleefd. Dat je ons hebt geleerd dat het leven compleet is, zelfs in zijn onvolledigheid. Je reis gaat verder en daarmee ook je nalatenschap van liefde.

Shola

Er is geen doel dat bereikt moet worden

Sannyas darshan met Osho


Dit wordt je nieuwe naam: Swami Veet Lakshen. Veet betekent voorbij, lakshen betekent doel. Er is geen doel dat bereikt moet worden. Alleen al het idee van een doel creëert spanning en angst in het leven. Als je een doel te bereiken hebt, zul je het huidige moment blijven missen. Met het doel in je hoofd kun je niet hier-nu zijn. Het doel moet in de toekomst liggen en het leven speelt zich af in het heden, dus alle doelen zijn anti-leven. En als je echt wilt leven, moet je anti-doel zijn.

Probeer deze simpele redenering te begrijpen; al het andere hangt ervan af. Als je doelgericht bent, zul je in ellende leven en in ellende sterven. Het is niet toevallig dat je zoveel ellendige mensen op straat ziet lopen, overal op aarde. Ze zijn verwikkeld in doelen, geobsedeerd door doelen. Ze zijn allemaal ambitieus, ze willen iets bereiken in de toekomst. En de toekomst is dat wat nooit komt: het komt er altijd aan, het komt er altijd aan, maar het komt nooit.
Niemand heeft morgen nog gezien, en het is zo dichtbij! Morgenochtend zal het hier zijn. Het komt er altijd aan, maar het komt nooit. We blijven erover nadenken en het plannen, en ondertussen glipt het leven uit onze handen. De doelgerichte persoon sterft alleen, hij leeft nooit.

Ik leer een niet-doelgericht leven. Ik leer je dit moment, ik leer je nu. Dat is waar sannyas over gaat: een leven dat elk moment met uiterste vreugde en feestelijkheid geleefd wordt, een leven dat geen uitstel kent. En wanneer je niet uitstelt, neemt je leven zo’n intensiteit aan omdat je alleen dit moment hebt om je hele energie in te stoppen. Je kunt het niet uitsmeren. Iemand met een grote toekomst kan het uitsmeren. De persoon die geen toekomst heeft, kan het niet uitsmeren; het wordt zo intens, zo gepassioneerd, zo eenpuntig, en in die eenpuntigheid van levensenergie is er vreugde. In die concentratie van energie is er gelukzaligheid. Dan ken je de echte smaak van het leven. De naam van die smaak is god.

Osho: Turn On, Tune In and Drop the Lot # 22
23 December 1978.

Bron: Osho News.

Pragito/ Pragati

Onze lieve Pragati zal door velen gemist worden!
door Mahadevi


Onze geliefde Pragati heeft haar lichaam verlaten in haar slaap. Haar wens kwam uit. Een paar weken voor haar overlijden had ze tegen me gezegd dat ze het lichaam in haar slaap zou willen verlaten.
Ze was een echte sanyasin en haar liefde voor Osho was al die jaren onwrikbaar. In 1990 ging ze naar Papaji in Lucknow, en haar spirituele groei verdiepte zich daar gedurende de jaren dat ze bij hem was. (Osho had haar oorspronkelijk de naam Pragito gegeven. Daarna kreeg ze van Papaji de nieuwe naam Pragati).

Pragati woonde vele jaren in Amsterdam en had een diepe liefdesrelatie met Svado, de liefde van haar leven. Ze waren nauw met elkaar verbonden tot aan zijn overlijden. Later emigreerde ze naar Mallorca samen met Eva, een goede vriendin uit haar vroege dagen in Duitsland. Het was Eva die Pragati vond toen ze overleed. Ze deelden hun dagelijkse leven tot het einde.
Op Mallorca had ze veel goede vrienden en haar huis stond open voor een brede vriendenkring die haar regelmatig kwam bezoeken. Te veel namen om hier te noemen, want met ieder van hen onderhield ze een levendige vriendschap.
Ze maakte deel uit van het gezin van Huub (Niketana), zijn vrouw en kinderen; zij waren thuis op Mallorca zoals zij thuis was bij hen. Omdat ze enig kind was, betekende deze familieband veel voor haar en dat uitte ze met haar gulle aard.

Pragati was ook nauw verbonden met Karl Renz en zijn leer. Veel vrienden hebben van haar ware vriendschap mogen genieten en ze was trouw aan ieder van hen. Altijd gul, zorgzaam en met een luisterend oor. Ze werd door velen geliefd en gekoesterd.
Pragati leefde haar leven in vrijheid en integreerde de leer van haar Meesters in haar dagelijks leven. Ze was een wijze vrouw met diepe inzichten en had het vermogen om haar wijsheid met grote passie in woorden te kunnen delen.

Ik voel haar vrijheid nu ze haar lichaam heeft verlaten en ik voel dat alleen de liefde blijft en dat haar dood gevierd kan worden zoals zij haar leven heeft gevierd. Ik schrijf dit eerbetoon in diepe liefde voor zo’n waarlijk trouwe vriendin. Ik weet dat ik geen totaalbeeld van haar kan geven, omdat haar leven en connecties zo overvloedig waren.

Pragati, bedankt voor je unieke vriendschap.

PRAGATI KIJAI HO

Bron: Osho News.

Satyo Shivam

Shivam (Theo Peterzen, 25 mei 1943 – 20 februari 2024) ) was een avontuurlijke, kleurrijke grote broer, oom en vriend, volgens het overlijdensbericht.
Hij woonde in Haarlem en als timmerman maakte hij de mooiste dingen. Hij genoot intens van zijn door hemzelf verbouwde camper, waar hij als een echte Haarlem Globetrotter vele reizen mee maakte.
Shivam was dol op dieren en had een witte duif tot huisvriend.

Shivam

Op zijn verzoek ging zijn laatste reis naar het crematorium in zijn camper.
Hij keek met nieuwsgierigheid uit naar zijn volgende reis…

Zonder dit kan het leven niet bestaan.
Het leven bestaat vanwege de dood; de dood geeft de achtergrond.
De dood is in feite een proces van vernieuwing.
En de dood gebeurt elk moment.
 Osho

Vishwa 1948-2024

Swami Deva Vishwa
2 september 1948 – 3 juli 2024

Op 11 juli jl. hebben we afscheid genomen van Vishwa (Theo Schuurmans). Het was een ontroerend afscheid van deze liefhebbende, altijd optimistische, veelzijdige man, die van het leven genoot en hield van de natuur.


Vishwa 2015

Nadat hij was afgestudeerd van de Sociale Academie ging Theo werken in de pas geopende Therapeutische Gemeenschap (TG) voor ex-verslaafden in Rotterdam. Veeresh had het concept van de TG vanuit New York geïntroduceerd in Nederland.
In 1976 nam Vishwa daarom deel aan een workshop met Veeresh in het Engelse Osho meditatiecentrum Tushita. Wandelend in de tuin gedurende een pauze, liep Theo Veeresh tegen het lijf. Die vroeg wat hij aan het doen was. ‘I am looking for some work,’ meldde Theo, waarop Veeresh hem een mala omhing.

Thuisgekomen schreef Theo een brief aan Osho om zijn sannyasnaam te vragen. Ook ging hij al zijn kleren oranje verven.
Theo en ik hadden net twee maanden een relatie. Ik was verliefd geworden op deze man met zijn stralende ogen en lieve lach.
Al snel kwam er antwoord uit Poona met zijn nieuwe naam: Deva Vishwa (goddelijk universum).
De daarop volgende lente, in april 1977 vlogen we samen naar Poona om Osho persoonlijk te ontmoeten. Ook ik werd sannyasin.


Leaving darshan 1978 Devabodhi en Vishwa

Terug in Nederland, in Breda waar we toen woonden, bezochten wij het jaarlijkse Jazz-festival, beiden gekleed in knaloranje. Toch leken weinig mensen daar op te letten, Osho was op dat moment nog niet algemeen bekend in Nederland.
In oktober 1978 gingen we weer een paar weken naar Poona om deel te nemen aan verschillende groepen. En in januari 1980 vertrokken wij ‘voorgoed’ naar India. Enkele maanden later eindigde onze relatie en ging Vishwa terug naar Nederland. Daar vestigde hij zich in Heerlen, Limburg waar hij werk vond in een TG aldaar.

Hij ontmoette er Nancy. Met haar kreeg hij zijn dochter Marieke, een lang gekoesterde wens. Vishwa was een trotse, liefdevolle vader die goed voor zijn dochter zorgde en er altijd voor haar was. Nancy en hij gingen na een tijd uit elkaar, maar zij zijn tot het einde goede vrienden gebleven.
Vishwa was een familieman en zag elk jaar uit naar de reünie met zijn 3 broers, zijn zuster, hun partners en kinderen en kleinkinderen. Afgelopen mei voor het laatst.

Op 60-jarige leeftijd kreeg hij een hartaanval. Een zware operatie volgde en een defibrillator werd geïmplanteerd.
Desondanks bleef Vishwa actief. Hij trok met z’n scooter, die hij had gewonnen bij een prijsvraag van de Hema, de natuur in. Maakte mooie foto’s, tekeningen en schilderijen en bespeelde verschillende instrumenten.
Februari jl. kreeg hij een hersenbloeding, die hem verzwakte en zijn vrije leven ernstig beperkte.
Klaar om te gaan, ‘vervuld van liefde’ (zoals hij zei), verliet hij zijn lichaam op 3 juli 2024.

Dag Vishwa, ik ben heel dankbaar dat je Osho in mijn leven hebt gebracht.
Devabodhi


Vishwa 1977

Prem Krishna (Chrisjan Leermakers) 1952-2024

De afgelopen 4 jaar heeft hij in Wajid twee keer per week de Bhakti Yoga (muziek/zingen) met zijn fluitspel begeleid. Hij is ook voor langere periodes op de Humaniversity geweest waar hij ooit zijn naam gekregen heeft.

Citaat van de familie: ‘De laatste jaren was hij vooral zoekend. Naar liefde, naar nieuwe paden om te bewandelen. Toen midden in de coronatijd zijn zoon Rudolf het moeilijk had, was Chrisjan er voor hem. Helaas kon ook hij de dramatische afloop niet voorkomen. Daarna ging het niet goed meer met Chrisjan. Hij was sterk en probeerde steeds oplossingen te vinden voor zijn problemen. Helaas verzandde hij in een chaos waar hij niet meer wist uit te komen.’

Op 21 mei heeft de Wajid Bhakti Yoga groep bij zijn begrafenis met muziek en zang afscheid van hem genomen.

Er is niets om je zorgen over te maken. Je zult verdwijnen als een sneeuwvlok in zuivere lucht. Je zult niet sterven, je zult alleen verdwijnen. Ja, je zult niet gevonden worden in de individuele vorm. De vorm zal verdwijnen in het vormloze – de sneeuwvlok in de zuivere lucht.
Maar je zult er zijn en meer dan dat. Wanneer de rivier in de oceaan verdwijnt, sterft ze niet – ze wordt de oceaan, ze verspreidt zich, ze wordt groter, enorm, oneindig.

Osho: The Art of Living and Dying