Nanak ligt met zijn voeten naar de Kaaba!

Waar je ook zit, die plek is belangrijk, gewoon omdat je daar zit.

Er is een verhaal over Nanak, een groot mysticus, die de religie van het Sikhisme heeft gesticht. Hij reisde stad en land af. En hij was grootmoedig van aard, hij liet iedereen toe in zijn wereld. Zelfs Mohammedanen liet hij toe, Hindoes liet hij toe; allerlei mensen van verschillende religies werden toegelaten. De man had een enorm charisma.


Goeroe Nanak met Bhai Bala, Bhai Mardana en Sikh Goeroes.

Hij ging naar de heilige plek van de Mohammedanen, de Kaaba. Er wordt gezegd dat iedere Mohammedaan ten minste eenmaal in zijn leven de Kaaba moet bezoeken; anders heeft hij iets enorm belangrijks gemist.
En zelfs arme Mohammedanen blijven geld inzamelen – ook al zullen zij honger lijden, zij zullen geld inzamelen. Zij verkopen hun huizen, hun land, en gaan op pelgrimstocht naar de Kaaba. En ze krijgen er enorm veel respect voor, zij die naar de Kaaba gaan. De pelgrimstocht wordt Hajj genoemd, het gaan naar de bron. 
Het was in de Kaaba dat Mohammed voor het eerst de basiselementen van zijn religie verkondigde. En iemand die erheen gaat en terugkeert, krijgt de titel hajji, wat net zoiets is als ‘heilig’. 

Nanak hoefde niet naar de Kaaba te gaan – hij was geen Mohammedaan. Maar hij heeft zichzelf nooit beschouwd als Hindoe of beperkt tot één religie. Er gaan miljoenen mensen naar de Kaaba, en Nanak dacht dat het een goede plek zou zijn om heen te gaan, om miljoenen mensen te zien en te ontmoeten.
Hij ging naar de Kaaba. Het was een lange reis, en toen ze aankwamen, was het donker aan het worden, de zon was ondergegaan, en ze waren zo moe dat hij tegen zijn metgezel, Mardana….
Dat was een mooie combinatie. De discipel, Mardana, was een groot musicus, een genie, en Nanak zong – het waren allemaal liederen wat hij onderwees – en Mardana speelde op zijn instrumenten. 
En het gezelschap van beide was beroemd geworden. Mardana was Mohammedaan. De meester was Hindoe, de discipel was Mohammedaan, maar er vond zo’n ontmoeting tussen die twee plaats, dat niemand een Hindoe was en niemand een Mohammedaan.

Nanak zei tegen Mardana, ‘Eerst moeten we vannacht uitrusten. Morgen gaan we ons onder de mensen begeven.’
En toen hij ging slapen, zei Mardana: ‘Meester, u doet iets verkeerd. U ligt met uw voeten naar de Kaaba. Dat is nooit toegestaan.’
Nanak zei: ‘Maar denk je dat Nanak elke dag naar de Kaaba gaat? Ook dat is nooit gedaan, zal nooit meer gedaan worden. Maak je dus geen zorgen, volg gewoon wat ik aan het doen ben.’
Arme Mardana, hij was Mohammedaan, hij wist dat dit absoluut verkeerd was, maar als de meester het deed… Hij ging ook met zijn voeten in de richting van de Kaaba slapen, net buiten de Kaaba tempel.

Iemand zag dat, lichtte de hogepriester in, en de hogepriester kwam eraan met bewakers. Zij maakten Nanak en Mardana wakker en zeiden tegen Nanak: ‘Wij hebben gehoord dat u een heilige man bent. Wat bent u voor een heilige man? U begrijpt iets simpels niet – dat de Kaaba de heiligste plek ter de wereld is – en u ligt met uw voeten naar de Kaaba toe.’
Nanak zei, ‘Mij is verteld door Mardana – hij is mijn discipel – dat het de heiligste plek is. Maar mijn probleem is, waar ik mijn voeten ook neerzet, die plek is voor mij het heiligst. Het is niet de plek, het zijn mijn voeten die elke plek zo heilig maken. En als u daar sceptisch over bent, kunt u het proberen; u kunt mijn voeten draaien waarheen u maar wilt.’

Tot zover zie ik dat dit geschiedenis is; verder is het een metafoor – maar veelzeggend, vol betekenis, het voltooit wat de geschiedenis niet kan voltooien.


De priester draaide Nanak’s voeten in alle richtingen, en zij stonden verbaasd dat de Kaaba zich precies daarheen draaide waar Nanak’s voeten heen werden gedraaid. Ze draaiden hem helemaal rond, en Mardana kon het niet geloven. Nanak moest lachen en zei: ‘Doe je best, laat geen enkele plek onbenut – want dit is mijn probleem: waar moet ik mijn voeten houden? Elke plek is heilig, het hele bestaan is goddelijk.’
De priester raakte de voeten van Nanak aan en zei: ‘Vergeef me alstublieft. Er zijn allerlei mensen hier gekomen, maar nooit iemand zoals u. We hebben nog nooit de Kaaba zien bewegen waar iemands voeten worden bewogen. Waarom bent u hierheen gekomen?’
Nanak zei: ‘Gewoon om je te laten zien dat het niet de Kaaba is die heilig is. Als je voeten niet heilig zijn, is niets heilig. Je denkt dat je iets heiligs aanbidt door een steen te aanbidden.’

Wees een mens. In plaats van afhankelijk te zijn van de plek, draai het wiel helemaal om: waar je ook zit, die plek is belangrijk. Waarom zou je de plek belangrijk maken en jezelf onbelangrijk en afhankelijk van de plek? Heb wat zelfrespect – en zelfrespect heeft niets te maken met op de eerste rij zitten. Het heeft iets te maken met je innerlijk begrip, dat waar je ook bent, je jezelf bent, en dat je jezelf aanvaardt. De plek waar je zit wordt belangrijker alleen omdat je daar zit…
Waar je ook zit, waar je ook bent, jouw aanwezigheid daar moet de plek belangrijk maken, niet omgekeerd – niet dat je gaat denken: “Welke plek is belangrijk?” 
Begrijp je wat ik bedoel? Je stelt plekken boven jezelf. Dit is zelfveroordeling. Je hebt geen respect voor jezelf.  Krijg meer waardering voor jezelf, accepteer jezelf.

Osho, The Transmission of the Lamp – Talks in Uruguay, p. 262 – 264.

Uit de serie 1001 verhalen, verzameld door Shanti. 
Eerder verschenen in het Engels in Osho News, www.oshonews.com.

Afbeeldingen:
http://media.vam.ac.uk/media/thira/collection_images/2013GM/2013GM5224.jpg
https://en.wikipedia.org/wiki/Guru_Nanak#/media/File:Sikh_Gurus_with_Bhai_Bala_and_Bhai_Mardana.jpg
http://www.tres-adorable.com/wordpress/wp-content/uploads/2014/10/Hadj2-1024×642.jpg

Vorige verhalen


De onvoltooide gedichten

 


Houthakker of Zen-meester?

 


Prins of bedelaar

 


De geredigeerde Koran

 


Nog maar twee mijl

 


De vier woorden van Tagore