De mens van hebben en de mens van zijn.
De grote Alexander ging dood. Hij is het symbool zelf van de wereldse mens. Hij wilde de hele wereld veroveren en het was hem gelukt, bijna.
Maar voordat hij kwam te overlijden zei hij tegen zijn generaals: ‘Laat mijn handen dan uit de grafkist hangen.’
Ze zeiden: ‘Dat is ongehoord. Traditioneel wordt dat niet gedaan. Waarom wilt u dan zoiets absurds gaan doen?’
Alexander zei: ‘Het is niet absurd. Het is op een bepaalde manier relevant voor mijn leven. Ik wil dat de mensen zien dat ik met lege handen heenga. Laat dus mijn beide handen uit de grafkist hangen, zodat iedereen kan zien dat zelfs Alexander met lege handen heengaat. Ik kwam met lege handen, ik ga met lege handen heen en heel het leven is een verspilling geweest.’
Stervende Alexander, kopie van het standbeeld uit de 2e eeuw,
Nationaal Museum van Kunst van Azerbaijan
Hij is vast heel opmerkzaam geweest, want vele anderen gaan dood terwijl ze vast blijven klampen, nog steeds niet bewust dat hun handen leeg zijn, nog steeds niet bewust dat hun harten leeg zijn, nog steeds niet bewust dat ze hun hele leven hebben verspild, dat het gewoon een nachtmerrie is geweest.
Je kunt je leven op twee manieren leven. Je kunt een mens van zijn worden of je kunt een mens van hebben worden. Je kunt jezelf hebben of je kunt in plaats daarvan vele wereldse zaken bezitten. Je kunt vele zaken bezitten en daardoor bezeten worden of je kunt jezelf bezitten en nergens door bezeten worden.
De mens van hebben gaat een heel andere kant uit. Dat is wat Bauls ‘de wereldse mens’ noemen. Hij denkt in termen van geld, in termen van goederen, in termen van bankrekeningen. Hij denkt in termen van dingen. En hij denkt dat hoe meer hij heeft, hoe meer hij is. Dat is een van de meest fundamentele misvattingen. Je kunt de hele wereld hebben en nog een bedelaar blijven. Je kunt alles hebben wat de wereld te bieden heeft en toch leeg blijven…
De mens van hebben blijft maar steeds meer accumuleren. Het gaat hem niet om wat hij accumuleert, bij hem ligt de nadruk op accumuleren. Zijn ziel zit hem in zijn accumulaties. Wat hij accumuleert is niet van belang. Misschien is het geld wat hij accumuleert, misschien is het kennis wat hij accumuleert. Misschien is het ego wat hij accumuleert, misschien is het nederigheid wat hij accumuleert. Misschien zijn het wereldse dingen die hij accumuleert, misschien begint hij wel deugden te accumuleren, dingen van de andere wereld, maar hij accumuleert. Hij bestaat door dingen…
De mens van zijn, ‘de originele mens’, is spontaan. Hij leeft in het moment, hij leeft hier-nu. Hij kent geen andere manier om te leven, hij is onvoorspelbaar. Iemand van wedijver kun je wel voorspellen. Je kunt het voorspellen, want de mind van de wedijveraar loopt als een wiskundige formule. Er zit een logische sluitrede in.
Maar de mind van iemand die naar binnen gaat, de mens van zijn, lost zich bijna op. De mind van de reiziger naar binnen is aan het oplossen, je kunt hem niet voorspellen. Hij heeft geen wiskundige formule om zich heen, hij leeft gewoon in het moment, hij geeft respons aan het moment.
Nou moet ik je één ding vertellen: de mens van hebben is heel duidelijk. De mens van hebben heeft een bestemming, heel scherpomlijnd. Als hij president van de Verenigde Staten of premier van India wil worden heeft hij een scherpomlijnde bestemming. En de mens van zijn dan? Hij heeft een richting, maar hij heeft geen bestemming. Hij heeft een hele subtiele richting, maar geen bestemming.
Hij heeft een kwaliteit: hij heeft een licht van binnen en, waar hij ook gaat, dat licht valt op zijn pad. Hij heeft ogen om te zien, een richting, maar geen bestemming. Hij geniet en hij beweegt, maar zijn beweging is niet geprefabriceerd. Hij heeft geen plan. Hij lijkt op een rivier, niet op een trein. Er is wel een richting, maar niet zoals een trein, het loopt niet in een vast patroon.
Zig-zag zal zijn leven zijn. Soms beweegt hij zich naar het noorden en soms beweegt hij zich naar het zuiden. Hij kan niet erg consistent zijn, want consistentie maakt deel uit van de logische mind, maakt geen deel uit van het zijn. Hij zal vaak inconsistent blijken te zijn, tegenstrijdig zelfs. Maar die tegenstrijdigheden zitten gewoon aan de oppervlakte. Als je in de diepte kijkt zul je een subtiele richting vinden. Zelfs in tegenstrijdigheden is die richting daar…
De Bauls noemen deze spontane mens Sahaja Manush. De originele mens, hij is de nieuwe mens. Hij is de mens zoals iedereen zou moeten zijn. En als je geen originele mens wordt zul je het mislopen, je zult schatten mislopen, zegeningen die overal om je heen neer regenden, maar je bent blind geweest om het te kunnen zien.
Osho, The Beloved – Songs of the Baul Mystics, Volume 1, pp. 131-132 en 138-139.
Afbeeldingen:
https://en.wikipedia.org/wiki/Death_of_Alexander_the_Great#/media/File:Dying_Alexander.jpg
https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/564x/1e/dc/d0/1edcd08e010678517696ae3719c60026.jpg
Uit de serie 1001 verhalen, verzameld door Shanti.
Eerder verschenen in het Engels in Osho News, www.oshonews.com.
Vorige verhalen
