Zeven soorten religies

Religie is een zeer complex verschijnsel. De complexiteit ervan moet worden begrepen. Er zijn zeven soorten religies in de wereld. Het eerste type is gericht op onwetendheid. Omdat mensen hun onwetendheid niet kunnen verdragen, verbergen ze die. Omdat het moeilijk is te weten dat men het niet weet, het is tegen het ego, geloven mensen. Hun geloofssystemen functioneren om hun ego te beschermen. Ze zijn nuttig, maar op de lange duur zijn ze zeer schadelijk. In het begin lijken ze te beschermen, maar uiteindelijk zijn ze zeer destructief. De eigenlijke oriëntatie is in onwetendheid.

De mensen van het eerste type zijn de fanatici. Zij kunnen zelfs niet tolereren dat er andere soorten religies in de wereld kunnen zijn. Hun religie is DE religie. Omdat ze zo bang zijn voor hun onwetendheid, zullen ze achterdochtig worden als er ook nog een andere religie bestaat, en dan zal er twijfel ontstaan. Dan zijn ze niet meer zo zeker. Om zekerheid te krijgen worden ze erg koppig, waanzinnig koppig. Zij kunnen de geschriften van anderen niet lezen, zij kunnen niet luisteren naar andere nuances van de waarheid, zij kunnen niet tolerant zijn tegenover andere openbaringen van God. Hun openbaring is de enige openbaring, en hun profeet is de enige profeet. Al het andere is absoluut vals. 

Deze mensen hebben religie grote schade toegebracht. Door deze mensen lijkt de godsdienst zelf een beetje dom. Vergeet niet om geen slachtoffer te worden van deze eerste soort. Bijna negentig procent van de mensheid leeft in deze eerste soort religie, en dat is op geen enkele manier beter dan niet-religie. Misschien is het erger — omdat een irreligieus persoon niet fanatiek is. Een niet-religieus persoon is opener, in ieder geval bereid om te luisteren, bereid om dingen uit te praten, bereid om te argumenteren, bereid om te zoeken en te onderzoeken. Maar het eerste type religieus persoon is niet eens bereid om te luisteren.

Het tweede type religie is angst-georiënteerd. Het is erg ziek. Het is bijna neurotisch — omdat volwassenheid alleen tot je komt wanneer je je realiseert dat je alleen bent, en dat je alleen moet zijn, en dat je de realiteit onder ogen moet zien zoals die is. Deze vergankelijke teddyberen zijn slechts van je verbeelding; ze zullen niet helpen. Als er iets gaat gebeuren, dan gaat het gebeuren; de teddybeer kan je niet beschermen. Als de dood gaat gebeuren, dan gaat het gebeuren. Je blijft roepen tot God, maar bescherming kan niet tot je komen. Je roept niemand, je roept alleen maar uit angst. Misschien geeft hard roepen je een zekere moed.

Misschien geeft bidden je een zekere moed, maar er is geen God om erop te reageren. Er is niemand die op je gebed zal reageren. Maar als je een idee hebt dat er iemand is om op je gebed te reageren, voel je je misschien een beetje opgelucht, ontspannen. Het sleutelwoord voor de angst-georiënteerde religie is ‘hel’, en natuurlijk, onderdrukking, voortdurende onderdrukking: doe dit niet! Het tweede type mens is altijd bang — wat te eten, wat niet te eten, of van een vrouw te houden of niet van een vrouw te houden, of een huis te maken of niet een huis te maken. En wat je ook onderdrukt, je bent er nooit vrij van; in feite, hoe meer en meer je in zijn macht bent. Want als je iets onderdrukt, gaat het dieper je onderbewustzijn in. Het dringt door tot in je wortels en vergiftigt je hele wezen.

Het derde type religie is uit hebzucht. Het is een ‘doen’ religie. Net zoals de angst-georiënteerde religie een ‘niet doen’-religie is, is de hebzucht-georiënteerde religie een ‘doen’-religie: doe dit. En net zoals de angst-georiënteerde religie het sleutelwoord ‘hel’ heeft, heeft de hebzucht-georiënteerde religie het sleutelwoord ‘hemel’. Alles moet zo gedaan worden dat de wereld — de andere wereld — volledig veilig is en je geluk na de dood gegarandeerd is.

De ‘doe’-religie of hebzucht-religie is formeel, ritualistisch, ambitieus, gericht op verlangens. Het is vol van verlangens. Zie het Mohammedaanse concept van het paradijs, of het Christelijke concept van het paradijs, of het Hindoeïstische concept van het paradijs. De graden kunnen verschillend zijn, maar dit is een zeer vreemde zaak: alles wat deze mensen zeggen dat men zich in dit leven moet ontzeggen, gaan zij in de hemel in grote hoeveelheden aanbieden. Je moet hier celibatair zijn om de hemel te bereiken waar mooie APSARAS, altijd jong, altijd van zestienjarige leeftijd, beschikbaar zijn. Mohammedanen zeggen: ‘Neem geen alcoholische drank. Maar in de hemel, rivieren van wijn! Geen reden om bezorgd te zijn.’ Maar dit lijkt absurd te zijn. Als iets verkeerd is, is het verkeerd. Hoe kan het in de hemel goed en juist worden?

Dan is er het vierde type: de religie van logica, berekening, slimheid. Het is de ‘doen’ plus de ‘niet doen’ godsdienst: werelds, materialistisch, opportunistisch, intellectueel, theoretisch, schriftuurlijk, traditioneel. Dit is de religie van de PUNDITS, de geleerde die God probeert te bewijzen door middel van logica, die denkt dat de mysteries van het leven begrepen kunnen worden door het hoofd.

Dit soort religie creëert theologie. Het is geen echte godsdienst, maar slechts een zeer flauwe kopie ervan. Maar alle kerken zijn erop gebaseerd. Wanneer er een Boeddha bestaat in de wereld, of een Mohammed, of een Krishna, of een Christus, dan verzamelen geleerden en geleerde mensen, intellectueel slimme en gewiekste mensen, zich om hen heen. Ze beginnen hard te werken: ‘Wat betekent Jezus?’ Ze creëren een theologie, een credo, een dogma, een kerk. Het zijn zeer succesvolle mensen, omdat het zeer logische mensen zijn. Ze kunnen je God niet geven, ze kunnen je de waarheid niet geven, maar ze geven je grote organisaties. Ze geven je de Katholieke Kerk, de Protestantse Kerk. Ze geven je grote theologieën, alleen maar slimmigheden, niets van de echte ervaring; alleen maar intellectueel, hoofdgericht. Hun hele bouwwerk is alsof men een kaartenhuis aan het maken is: een klein briesje en het huis is weg. Hun hele bouwwerk is zo, alsof men probeert te varen in een boot van papier. Het ziet eruit als een echte boot, de vorm is van een boot, maar het is een papieren boot. Het is gedoemd, het is al gedoemd. Logica is een papieren boot. En het leven kan niet begrepen worden door logica. Deze vier zijn gewoonlijk bekend als religie.

De vijfde, zesde en zevende zijn de echte religies. De vijfde is de religie die gebaseerd is op intelligentie; niet op logica, niet op intellect, maar op intelligentie. En er is een groot verschil tussen intellect en intelligentie. Intellect is logisch; intelligentie is paradoxaal. Intellect is analytisch; intelligentie is synthetisch. Intellect verdeelt, snijdt in stukken om iets te begrijpen. Wetenschap is gebaseerd op intellect, ontleding, verdeling, analyse. Intelligentie voegt dingen samen, maakt van delen een geheel — omdat dit een van de grootste inzichten is: dat het deel door het geheel bestaat, en niet omgekeerd. En het geheel is niet alleen de som van de delen, het is meer dan de som. Waarheid is het sleutelwoord, SAT. De man die door intelligentie beweegt, beweegt naar SAT, waarheid.

Hoger dan intelligentie is het zesde type van religie. Ik noem het de religie van meditatie. Meditatie is bewustzijn, spontaniteit, vrijheid — het is niet-traditioneel, het is radicaal, revolutionair, individueel. Het sleutelwoord is CHIT, bewustzijn. Intelligentie is nog steeds de hoogste vorm van intellect, intelligentie is de zuiverste vorm van intellect. De ladder is dezelfde. Intellect gaat naar beneden op dezelfde ladder, intelligentie gaat naar boven, maar de ladder is dezelfde. In meditatie wordt de ladder omgegooid. Nu, geen beweging meer op dezelfde ladder, noch naar boven noch naar beneden. Nu geen beweging meer, maar een toestand van onbeweeglijkheid van binnen, een verdrinken in zichzelf, een wegzinken in zichzelf. Alle richtingen vallen weg, alle dimensies vallen weg. Men probeert gewoon zichzelf te zijn, men probeert gewoon te zijn. Dat is waar Zen bestaat, in het zesde type van religie. Het woord ‘Zen’ betekent DHYANA, meditatie.

En dan komt de hoogste vorm van religie, de zevende: de religie van de extase, SAMADHI. Net zoals het vijfde type het sleutelwoord SAT, waarheid, heeft en het zesde type, de religie van meditatie, het sleutelwoord CHIT, bewustzijn, heeft het zevende. het hoogste, ANAND, gelukzaligheid, extase. Dat is het sleutelwoord: SAT-CHIT-ANANDA, waarheid, bewustzijn, extase.

Osho, The Beloved, Vol 2 # 5