Vrijheid heeft twee kanten, en als je maar één kant ervan hebt voel je vrijheid vermengd met verdriet. Je moet dus de psychologie van de vrijheid begrijpen.
De eerste kant is vrijheid van: van nationaliteit, van een bepaalde kerk, van een bepaald ras, van een bepaalde politieke ideologie. Dit is het eerste deel van vrijheid, het fundament van vrijheid. Het is altijd vrijheid van iets. Zodra je deze vrijheid hebt bereikt, zul je je heel licht en heel goed en heel gelukkig voelen. En voor het eerst zul je je gaan verheugen in je eigen individualiteit, want je individualiteit was bedekt met al die dingen waarvan je vrij bent geworden.
Maar dit is slechts één helft, en dan komt er droefheid, omdat de andere helft ontbreekt. Vrijheid van is vervuld, maar vrijheid voor wat? Vrijheid op zich heeft geen betekenis, tenzij het vrijheid is voor iets, iets creatiefs – vrijheid om te beeldhouwen, vrijheid om te dansen, vrijheid om muziek, poëzie, schilderkunst te maken. Tenzij je vrijheid verandert in iets creatiefs, zul je je verdrietig voelen. Want je zult zien dat je vrij bent: je ketenen zijn verbroken, je hebt geen handboeien meer, je hebt geen ketenen meer, je hebt geen gevangenis meer, je staat onder de hemel, volledig vrij, maar waarheen? En dan komt er een plotselinge droefheid. Welke weg moet je kiezen? Tot nu toe was er geen sprake van dat je ergens heen zou gaan – je zat gevangen. Je hele bewustzijn was geconcentreerd op hoe je vrij kon worden, je enige angst was hoe je vrij kon komen. Nu je vrij bent moet je een nieuw soort probleem aanpakken. Wat moet je doen nu je vrij bent?
Vrijheid op zich betekent niets, tenzij je een creatieve weg kiest. Of je gaat dieper in meditatie voor zelfrealisatie – of als je een bepaald soort talent hebt dat zich niet heeft mogen ontwikkelen vanwege je boeien – je kon geen muziek componeren omdat je handen geketend waren, je kon niet dansen omdat je voeten geketend waren. Als je een talent hebt om een danser te zijn, wees dan een danser.
Dan is je vrijheid compleet, dan is de cirkel rond.
Vrijheid van en vrijheid voor – dit is niet iets nieuws waarmee je wordt geconfronteerd. Iedereen die eerst vecht voor vrijheid en zich dan plotseling afvraagt ‘nu ik vrij ben, wat ga ik doen?’ was tot nu toe zo bezet, zo bezig, zo druk. Zelfs in zijn dromen dacht hij alleen maar aan vrijheid. En hij heeft nooit nagedacht over wat hij gaat doen als hij de vrijheid krijgt. Er is iets meer nodig. Je moet een schepper worden. Je moet een creativiteit vinden die je vrijheid vervult, anders is de vrijheid leeg. Je moet iets creëren of iets ontdekken. Ofwel je haalt eruit wat er inzit, ofwel je gaat naar binnen om jezelf te vinden, maar doe iets met je vrijheid!
Osho: Sat-Chit-Anand: Truth, Consciousness, Bliss # 14