Ik ben hier niet om je een dogma te geven. Een dogma maakt iemand zeker. Ik ben hier niet om je een belofte voor de toekomst te geven — een belofte voor de toekomst maakt iemand zeker. Ik ben hier alleen om je alert en bewust te maken. Dat wil zeggen: om Hier en Nu te zijn — met al de onzekerheid die het leven is; met al het gevaar dat het leven is. Ik weet dat je hier komt op zoek naar een zekerheid, een geloofsbelijdenis, een ‘isme’, ergens om bij te horen, iemand om op te vertrouwen. Je komt hier uit angst. Je zoekt een soort van mooie gevangenschap — zodat je kunt leven zonder enig bewustzijn.
Ik zal je onzekerder maken, want zo is het leven, zo is God. Wanneer er meer onzekerheid en meer gevaar is, is de enige manier om daarop te reageren door bewustwording. Er zijn twee mogelijkheden. Of je sluit je ogen en wordt dogmatisch — wordt een Christen of een Hindoe of een Mohammedaan… dan word je als een struisvogel. Het verandert het leven niet: het sluit gewoon je ogen; het maakt je dom; het maakt je gewoon onintelligent. In je on-intelligentie voel je je veilig — alle idioten voelen zich veilig. In feite voelen alleen idioten zich veilig. Een echt levend mens zal zich altijd onzeker voelen. Welke zekerheid kan er zijn?
Het leven is geen mechanisch proces. Dat kan het zeker niet zijn. Het is een onvoorspelbaar mysterie. Niemand weet wat er het volgende moment gaat gebeuren. Zelfs God niet, waarvan je denkt dat Hij ergens in de zevende hemel woont, zelfs Hij niet — als Hij daar is — zelfs Hij weet niet wat er gaat gebeuren, want als Hij weet wat er gaat gebeuren dan is het leven gewoon nep, dan is alles van tevoren geschreven, dan is alles van tevoren voorbestemd. Hoe kan Hij weten wat er gaat gebeuren als de toekomst open ligt? Als God weet wat er het volgende moment gaat gebeuren, dan is het leven slechts een dood mechanisch proces, dan is er geen vrijheid. En hoe kan leven bestaan zonder vrijheid? Dan is er geen mogelijkheid om te groeien, of niet te groeien. Als alles voorbestemd is, dan is er geen glorie, geen grootsheid. Dan zijn jullie gewoon robots.
Nee — niets is zeker. Dat is mijn boodschap. Niets kan zeker zijn, want een zeker leven zal erger zijn dan de dood. Niets is zeker. Het leven is vol onzekerheden, vol verrassingen — dat is de schoonheid ervan! Je kunt nooit op een punt komen dat je kunt zeggen: ‘Nu ben ik zeker.’
Als je zegt dat je zeker bent, verklaar je je dood, je hebt zelfmoord gepleegd. Het leven gaat door met duizend en één onzekerheden. Dat is haar vrijheid. Noem het geen onzekerheid. Ik snap wel waarom de mind vrijheid onzekerheid noemt.
Heb je een paar maanden of een paar jaar in een gevangenis geleefd? Als je een paar jaar in een gevangenis hebt gezeten, begint de gevangene zich onzeker te voelen over de toekomst wanneer de dag van de vrijlating aanbreekt. Alles was zeker in de gevangenis; alles was doodnormaal. Hij kreeg te eten, hij kreeg bescherming; er was geen angst dat hij de volgende dag honger zou hebben en dat er geen eten zou zijn – niets! Alles was zeker. Nu, plotseling, na vele jaren, komt de cipier en zegt tegen hem: ‘Nu ga je vrijgelaten worden.’ Hij begint te beven. Buiten de muur van de gevangenis, weer onzekerheden; weer zal hij moeten zoeken, zoeken; weer zal hij in vrijheid moeten leven…
Vrijheid schept angst. Mensen praten over vrijheid, maar ze zijn bang. En een man is nog geen man als hij bang is voor vrijheid. Ik geef je vrijheid — Ik geef je geen veiligheid. Ik geef je begrip — Ik geef je geen kennis. Kennis zal je zeker maken. Als ik je een formule kan geven, een vaste formule, dat er een God is en dat er een Heilige Geest is en dat er een eniggeboren zoon is, Jezus; dat er een hel en een hemel is; en dat dit de goede daden zijn en dat dit de slechte daden zijn; doe de zonde en je zult in de hel zijn; doe wat ik noem de deugdzame daden en je zult in de hemel zijn — klaar! — dan ben je zeker. Daarom hebben zoveel mensen ervoor gekozen om Christenen, Hindoes, Mohammedanen of Jains te zijn — zij willen geen vrijheid. Ze willen vaste formules.
Wanneer de dood aan je deur klopt, zullen al je zekerheden slechts raadsels en dwaasheden zijn. Klamp je niet vast aan enige zekerheid. Het leven is onzeker – het is van nature onzeker. En een intelligent mens blijft altijd onzeker. Juist deze bereidheid om in onzekerheid te blijven is moed. Juist deze bereidheid om in onzekerheid te verkeren is vertrouwen. Een intelligent mens is iemand die alert blijft, ongeacht de situatie — en er met zijn hele hart op reageert. Niet dat hij weet wat er gaat gebeuren; niet dat hij weet dat ‘doe dit’ en ‘dat zal gebeuren’. Het leven is geen wetenschap; het is geen oorzaak en gevolg keten. Verwarm het water tot honderd graden en het verdampt — het is een zekerheid. Maar net zoals dat is, in het echte leven, niets zeker.
Elk individu is een vrijheid, een onbekende vrijheid. Het is onmogelijk te voorspellen, onmogelijk te verwachten. Men moet leven in bewustzijn en in begrip. Je komt bij mij op zoek naar kennis; je wilt vaste formules, zodat je je daar aan vast kunt klampen. Ik geef je die niet. In feite, als je ze hebt, neem ik ze weg. Gaandeweg vernietig ik je zekerheid; gaandeweg maak ik je meer en meer onzeker. Dat is het enige wat gedaan moet worden. Dat is het enige wat een meester moet doen! — om je in totale vrijheid te laten. In totale vrijheid, met alle mogelijkheden open, niets vast… zul je je bewust moeten zijn. Niets anders is mogelijk.
Dit is wat ik begrip noem. Als je begrijpt, is onzekerheid een intrinsiek deel van het leven — en het is goed dat het zo is, want het maakt het leven tot een vrijheid, het maakt het leven tot een voortdurende verrassing. Je weet nooit wat er gaat gebeuren. Het houdt je voortdurend in verwondering. Noem het geen onzekerheid — noem het verwondering. Noem het geen onzekerheid — noem het vrijheid.
Osho, A Sudden Clash of Thunder # 6