Van Gogh’s bomen

Actie vereist vaardigheid. Maar niets doen heeft ook vaardigheid nodig. De vaardigheid van het handelen ligt slechts aan de oppervlakte; de vaardigheid van het niet-handelen bevindt zich in de kern van je wezen. De vaardigheid van het handelen kan gemakkelijk worden aangeleerd; je kunt erin worden onderwezen omdat het niets anders is dan techniek. Het is niet je wezen, het is slechts een kunst. Maar de techniek, of de vaardigheid, van niet-handelen is helemaal geen techniek. Je kunt het niet van iemand anders leren, het kan je niet geleerd worden; het groeit als jij groeit. Het groeit met je innerlijke groei, het is een bloei. Van buitenaf kun je er niets aan doen; er moet zich iets van binnenuit ontwikkelen.

De vaardigheid van het handelen komt van buiten en gaat naar binnen; de vaardigheid van het niet-handelen komt van binnen en stroomt naar buiten. Hun dimensies zijn totaal verschillend, lijnrecht tegenovergesteld. Je kunt bijvoorbeeld een schilder zijn door alleen maar de kunst te leren; je kunt alles leren wat je in kunstscholen kunt leren. Je kunt vaardig zijn, en je kunt prachtige schilderijen maken, je kunt zelfs een bekende figuur in de wereld worden. Niemand zal kunnen weten dat dit slechts techniek is, tenzij je een meester tegenkomt; maar JIJ zult altijd weten dat dit slechts techniek is.

Je handen zijn vaardig geworden, je hoofd kent de know-how, maar je hart stroomt niet. Je schildert, maar je bent geen schilder. Je maakt een kunstwerk, maar je bent geen kunstenaar. Je doet het, maar je zit er niet in. Je doet het zoals je andere dingen doet — maar je bent geen minnaar. Je bent er niet volledig bij betrokken; je innerlijke wezen blijft afstandelijk, onverschillig, aan de kant staan. Je hoofd en je handen, ze gaan door met werken, maar jij bent er niet. Het schilderij draagt jouw aanwezigheid niet, het draagt JOU niet. Het kan je handtekening dragen, maar niet je wezen.

Een meester zal het onmiddellijk weten, want dat schilderij zal dood zijn. Mooi… je kunt een lijk ook versieren, je kunt een lijk ook beschilderen, je kunt zelfs lippenstift op de lippen doen en ze zullen er rood uitzien, maar lippenstift, hoe rood ook, kan niet de warmte hebben van stromend bloed. Die lippen — geschilderd, maar er zit geen leven in. Je kunt een mooi schilderij maken, maar het zal niet levend zijn. Het kan alleen levend zijn als jij erin stroomt; dat is het verschil tussen een meester als hij schildert en een gewone schilder. De gewone schilder imiteert eigenlijk altijd, omdat het schilderij niet in hem groeit. Het is niet iets waar hij zwanger van is. Hij zal anderen imiteren, hij zal naar ideeën moeten zoeken; hij kan de natuur imiteren – dat maakt geen verschil. Hij kan naar een boom kijken en hem schilderen, maar de boom is niet in hem gegroeid.

Kijk naar Van Gogh’s bomen. Zij zijn absoluut anders – zulke bomen vind je niet in de wereld van de natuur. Ze zijn totaal anders; het zijn Van Gogh’s creaties, hij leeft door de bomen. Het zijn niet deze gewone bomen om je heen, hij heeft ze niet gekopieerd uit de natuur, hij heeft ze van niemand anders gekopieerd. Als hij een god was geweest, zou hij die bomen in de wereld hebben geschapen. Op het schilderij is hij de god, hij is de schepper. Hij imiteert niet eens de schepper van het universum; hij is gewoon zichzelf. Zijn bomen zijn zo hoog dat ze groeien en de maan en de sterren aanraken. Iemand vroeg Van Gogh: ‘Wat voor soort bomen zijn dit? Waar heb je dat idee vandaan?’ Van Gogh zei: ‘Ik haal mijn ideeën nergens vandaan – dit zijn mijn bomen! Als ik de schepper was, zouden mijn bomen de sterren aanraken, want mijn bomen zijn verlangens van de aarde, dromen van de aarde – om de sterren aan te raken.’

Een schepper heeft iets aan de wereld te geven, iets waar hij zwanger van is. Natuurlijk, zelfs voor een van Gogh is techniek nodig, want handen zijn nodig. Zelfs van Gogh kan niet schilderen zonder handen — als je zijn handen afhakt, wat zal hij dan doen? Hij heeft ook techniek nodig, maar techniek is slechts een manier om te communiceren. Techniek is slechts het voertuig, het medium. De techniek is niet de boodschap, het medium is niet de boodschap. Het medium is gewoon een voertuig om de boodschap te dragen. Hij heeft een boodschap; elke artiest is een profeet — moet het zijn! Elke artiest is een schepper – dat moet wel, hij heeft iets te delen.  

Als ik je iets moet zeggen, zijn woorden nodig, maar als ik alleen maar woorden gebruik, dan is er geen boodschap; dan is het hele verhaal alleen maar geklets. Maar als woorden mijn stilte dragen, als woorden mijn woordeloze boodschap overbrengen, alleen dan wordt er iets gezegd.

Osho, And the Flowers Showered # 6