Met deze titel stond recent een artikel In Medisch Dossier, waarin de huisarts Bram Tjaden (1953) zegt dat mindfulness 15 jaar geleden een ommekeer betekende in zijn huisartsen leven. En al 10 jaar lang geeft hij, uit enthousiasme, mindfulness aan collega-huisartsen. Hieronder vertelt hij een aantal bijzondere dingen over zijn ervaringen.
‘Mindfulness heeft me geleerd uit mijn hoofd te komen en in het leven te gaan staan. Het is geen taak die je doet, op gezette tijden, maar een innerlijke houding die je voorgoed inneemt. Ik herinner me nog goed dat ik in het stil zijn en bij mezelf met aandacht naar binnen gaan, opmerkte hoeveel onrust er in me was. Het geeft me nog steeds een bepaalde flexibiliteit en openheid, te beginnen met me te verbinden met mezelf, met mijn eigen lichaam en gevoelens. Me echt kunnen verbinden is voor mij het grootste geschenk van mindfulness, allereerst met mezelf en natuurlijk ook met anderen en het stelt me in staat zowel mooie als lastige dingen van het leven te accepteren en open en nieuwsgierig te blijven.’
‘Huisarts is een stressvol beroep. Ken zelf de eerste verschijnselen van burn-out waardoor je patiënten gaat depersonaliseren, mede ingegeven omdat we als huisartsen met protocollen en standaarden werken. Maar er zit altijd een unieke persoon tegenover je, met een eigen verhaal.’
‘Samen met een bevriende psycholoog en therapeut heb ik een trainingsprogramma gemaakt. De oefening begint ermee dat je de ogen sluit en je concentreert op de ademhaling met puur waarnemen, en vervolgens in combinatie daarmee je aandacht richt op andere lichaamsdelen.’
‘Het blijkt dat de collega-huisartsen 6 maanden na de mindfulness training nog steeds een positief effect ervaren: betere grip op stress, meer ruimte voor zelfreflectie en minder streng voor zichzelf. Hen werden ook kleine oefeningen aangereikt die makkelijk ingepast konden worden in de dagelijkse routine, zoals een kort moment van meditatie nemen, terwijl je met aandacht van de spreekkamer naar de wachtkamer loopt.’
‘Het blijkt ook dat deelnemende huisartsen meer bij zichzelf kunnen zijn en blijven. Bovendien gaven zij aan dat ze eerder hun grenzen kunnen voelen omdat ze meer in contact staan met hun lichaam.Dit betekent voor de patiënt dat die een dokter tegenover zich heeft die kan luisteren. Het effect op mij is dat ik rustig en open mijn werkdag in kan gaan en bovendien is alles wat ik waarneem goed zoals het is.’
‘Recent had ik een aanvaring met een cliënt die vond dat ik te weinig aan pijnstilling deed voor hem. Het liep behoorlijk uit de hand, heb het als bedreigend ervaren, heb mezelf daarna toegesproken zoals een coach dat zou doen en er beleid op uitgezet. Als je geen aandacht geeft aan dit soort incidenten, dan spreekt het voor zich dat je emmer op zekere dag overloopt. Mindfulness helpt je die emmer regelmatig te legen, niet een taak die je doet, maar een innerlijke houding die je voorgoed inneemt.’
Over ‘het hoofd’ zegt Osho:
‘Het hoofd is heel dictatoriaal. Het neemt overal energie weg. Ga meer je lichaam in, maak je zintuigen levendiger. Kijk, proef, raak aan en ruik liefdevoller. Het hoofd gebruikt bijna 80% van de energie. Natuurlijk lijdt het lichaam daaronder. Laat je zintuigen steeds meer functioneren en dan zie je plotseling dat de energie die te veel naar het hoofd ging nu goed verdeeld is in het lichaam. Want je kunt enkel gelukkig zijn wanneer je functioneert als een geheel, als een organische eenheid, elke deel van je lichaam en wezen zijn proportie krijgt. Dan functioneer je in een ritme, heb je harmonie. Harmonie, geluk, gezondheid zijn allemaal deel van één fenomeen, en dat is heelheid.
Breng dus je zintuigen terug. Doe van alles dat weinig denken nodig heeft, niet veel intellect. En verheug je. Dan zal je hoofd meer en meer ontlast worden. Dat zal goed zijn voor het hoofd, want wanneer het teveel is belast, denkt het alsmaar – maar kan niet echt denken. Want hoe kan een zorgelijke mind denken? Daarvoor heb je helderheid nodig, een ontspannen mind.. Het lijkt een paradox, maar voor het denken heb je een gedachteloze mind nodig. Dan kun je gemakkelijk, heel direct en intens denken. Je hebt dan intuïtie.
Wanneer de mind te zwaar is belast met gedachten, dan denk je te veel, maar zonder doel en je komt tot niets, alsmaar rond en rond gaande, met veel lawaai, maar het eindresultaat is nul.
Dus het gaat niet tegen het hoofd in om de energie naar alle zintuigen te verspreiden. Het heeft zijn voordeel ermee, want wanneer het hoofd in balans is, op zijn juiste plek, functioneert het beter.’
Een bijdrage van Prem Abhay.