Osho,
Wankelend tussen stoutmoedige actie en verlammende twijfel, stille acceptatie en nutteloze sabotage, worstel ik… en wacht af. Alstublieft uw toelichting op stilte en dood.
Het lijkt erop dat je niet duidelijk weet wat je wilt vragen. De vraag lijkt uit verwarring te komen. Je zegt: Wankelend tussen stoutmoedige actie en verlammende twijfel, stille acceptatie en nutteloze sabotage, worstel ik… en wacht af. Alstublieft uw toelichting op stilte en dood.
Het eerste wat je moet onthouden is: er wordt geen stoutmoedige actie van je verwacht. Hier in ieder geval niet! We leiden hier geen krijgers op. We maken vreedzame, liefdevolle mensen. Geen gewelddadige, geen destructieve, geen moordenaars.
De kwestie van stoutmoedige actie is niet aan de orde. Jullie hebben het probleem zelf gecreëerd. Eerst denk je dat een moedige actie nodig is, wat een pure fictie van jezelf is.
Ik heb je verteld dat je je moet ontspannen. Ik heb je verteld om op je gemak te zijn, om natuurlijk te zijn, om spontaan te zijn. Er is geen sprake van stoutmoedige actie. In feite is er helemaal geen sprake van enige actie. Mijn hele onderricht is hoe je moeiteloos kunt zijn. Zelfs wanneer je iets doet, zou je niet de doener moeten zijn. Zelfs wanneer er actie is, zou het bijna geen actie moeten zijn. Het zou moeten komen als een spontane bloei, niet uit wilskracht.
Maar dit zijn de ziektes die aan ieder mens gegeven zijn door heel het verleden. Wilskracht is als een grote waarde aan iedereen geleerd. Ieder kind wordt verteld wilskracht te hebben. En wilskracht is iets dat tegen je spontaniteit ingaat. Dan kun je niet op je gemak zijn. Kalm zijn. Denk je dat bloemen veel moeten doen om te bloeien? Moeten bomen veel doen om te groeien? Er is helemaal geen actie.
Lao Tzu zei altijd: ‘Kijk eens naar de bomen, kijk eens naar de rivieren, kijk eens naar de sterren. En je zult actie-zonder-actie begrijpen.’
De rivier stroomt zeker in de richting van de oceaan, maar je kunt het geen actie noemen, omdat er geen wil is die de rivier dwingt in de richting van de oceaan te gaan. Het gaat heel rustig, zonder haast, er is zelfs geen verlangen dat het ergens moet komen. Geen concurrentie met andere rivieren dat ze er misschien eerder zullen komen. Ze gaat gewoon verder, zingend en dansend, door de bergen, door de dalen, door de vlakten. Zonder zich zorgen te maken of ze het doel bereikt of niet. Elk moment is zo mooi en kostbaar, waarom zorgen maken over morgen.
Wilskracht is gebruikt om een valse persoonlijkheid in je te creëren. Wilskracht is weer een mooie naam voor de iets lelijks wat ego heet.
Een van de grote psychologen van deze eeuw, Alfred Adler, baseerde zijn hele psychologische analyse op dit simpele feit dat alle problemen van de mens voortkomen uit ‘wil tot macht’. Hij wil iemand worden, iemand speciaal, iemand die hoger staat dan anderen, iemand die heiliger is dan anderen. Het maakt niet uit of hij zich in de maatschappij of in het klooster bevindt. De strijd gaat om bovenaan te staan.
Hoe meer je vecht en hoe meer je slaagt, hoe verder je verwijderd raakt van je eigen wezen. Want je raakt steeds meer gespannen, steeds meer ongerust. Je leven wordt een voortdurende kwelling: de angst om te falen.
Zelfs als je geslaagd bent, de angst dat iemand je uit je positie kan stoten. Vraag Ronald Reagan maar eens naar de enorme angst die hij moet hebben. Een man die leeft om iets te bereiken kan nooit vredig zijn.
Dus aan de ene kant heb je deze fictie van stoutmoedige actie gecreëerd. Misschien denk je dat meditatie een stoutmoedige actie vereist? Of betekent sannyas soms stoutmoedige actie? Er is alleen ontspanning voor nodig.
Je moet je strevende mind laten vallen. Vergeten dat er toekomst is. Toestaan dat dit moment genoeg is op zichzelf. Je erin verheugen. En het volgende moment zal voor zichzelf zorgen. Als je je in dit moment kunt verheugen, zul je je in het volgende moment nog meer kunnen verheugen, omdat je meer en meer een expert zult worden in het verheugen, in het dansen, in het zingen. En je zult meer en meer vertrouwen in jezelf krijgen, dat je niet iemand anders hoeft te zijn. Wie je ook bent, je bent in staat om van de ultieme extase te genieten. Zonder rijk te zijn, zonder macht te hebben, zonder wereldberoemd te zijn, zonder een beroemdheid te zijn.
Je kunt gewoon een niemand zijn en toch kunnen alle schatten van het bestaan de jouwe zijn, omdat ze niet buiten je zijn. Je bent je niet bewust van je eigen innerlijke rijkdom.
Er is geen behoefte aan stoutmoedige actie. En als die noodzaak verdwijnt, verdwijnt ook de verlammende twijfel. Het zijn twee kanten van dezelfde medaille: eerst creëer je het idee dat je een stoutmoedige actie moet ondernemen en dan komt de angst of je wel in staat bent om zo’n stoutmoedige actie te ondernemen. Heb je wel genoeg energie – en lef? Dan ontstaat er een verlammende twijfel en zit je in een impasse. Laat beide samen vallen, want ze staan niet los van elkaar en zijn niet te scheiden.
Osho, The Razor’s Edge #29.
Image by Silvia from Pixabay