In de laatste dertig jaar heeft zich een nieuwe vorm van boeddhisme ontwikkeld. Seculier boeddhisme – soms ook agnostisch boeddhisme, atheïstisch boeddhisme, pragmatisch boeddhisme genoemd – is een brede term voor een opkomende vorm van boeddhisme en seculiere spiritualiteit die gebaseerd is op humanistische, sceptische en/of agnostische waarden, evenals op pragmatisme. Seculiere boeddhisten interpreteren de leer van de Boeddha en de boeddhistische teksten op een rationalistische manier, die vaak om bewijs vraagt, rekening houdend met de historische en culturele context van de tijd waarin de Boeddha leefde en de verschillende soetra’s en tantra’s werden geschreven.
De verschijning van het seculiere boeddhisme wordt gezien als onderdeel van de brede trend van secularisatie die zich in het Westen heeft ontwikkeld. Veel aspecten van seculier boeddhisme zijn ingegeven door organisatorische ontwikkelingen die begonnen in een minderheid van boeddhistische lekengemeenschappen (sangha’s) in het Westen gedurende de laatste decennia van de 20e eeuw, toen de hiërarchische kenmerken van de boeddhistische kloostercultuur werden losgelaten ten gunste van democratische beginselen van maatschappelijk samenkomen. Met name de noodzaak om vrouwen op voet van gelijkheid op te nemen bracht organisatorische vernieuwingen teweeg, die oudere patronen van patriarchale autoriteit en exclusiviteit op basis van sekse verstoorden.
Het seculiere boeddhisme stelt voor om de metafysische overtuigingen van de Indiase religieuze cultuur achter ons te laten. Deze cultuur zag het menselijk leven als een onherstelbaar rijk van lijden, van waaruit men transcendentie zou moeten zoeken in een blijvende bovenmenselijke toestand – een houding die door vrijwel alle boeddhistische scholen, evenals door het hindoeïsme en het jaïnisme, wordt voortgezet. Seculier boeddhisme daarentegen tracht de leer van de Boeddha in te zetten als een leidraad voor volledige menselijke ontplooiing in dit leven en deze wereld.
Seculier boeddhisme verwerpt eveneens de autoritaire machtsstructuren die door de metafysica van het orthodoxe boeddhistische geloof worden gelegitimeerd. Het stelt vraagtekens bij ideeën over spirituele vooruitgang die gebaseerd zijn op gestandaardiseerde voorschriften voor meditatiebeoefening, en ook bij het wijdverbreide idee dat boeddhistische beoefening in essentie gericht is op het verwerven van vaardigheid in een reeks meditatietechnieken die door de autoriteit van een traditionele school of leraar worden onderschreven.
In plaats daarvan legt het seculiere boeddhisme de nadruk op een praktijk die autonomie aanmoedigt en evenzeer elk aspect van iemands mens-zijn omvat, zoals gemodelleerd door het edele achtvoudige pad (juiste visie, intentie, spraak, actie, levensonderhoud, inspanning, opmerkzaamheid en concentratie). Een dergelijke benadering staat open voor het genereren van een breed scala aan antwoorden op specifieke individuele en gemeenschappelijke behoeften, in plaats van vast te houden aan het bestaan van ‘één ware weg’ naar ‘verlichting’ die geldig is voor alle tijden en plaatsen.
(Bron: Wikipedia)
Wat ik probeer is om alle methoden van het verleden te gebruiken, om ze up-to-date te maken, om ze eigentijds te maken, en om nieuwe methoden te creëren voor de toekomst — voor de toekomst van de mensheid. Daarom is het geen Hindoeïsme of Boeddhisme of Christendom wat ik onderwijs, en toch onderwijs ik de essentie van alle religies (…)
Jullie zijn allemaal boeddha’s — slapend, dromend, maar jullie zijn allemaal boeddha’s. Mijn functie is niet om boeddha’s van jullie te maken, want dat zijn jullie al, maar alleen om jullie te helpen het je te herinneren, om jullie eraan te herinneren.
Osho: Ah This #7
Een bijdrage van Antar Marc.