Meester Eckhart ligt op sterven

Waar kan het geheel heen?

Een Duitse mysticus, Eckhart, lag op zijn sterfbed. Een discipel – een nieuwsgierige, onderzoekende man, een filosofiestudent – vroeg hem: ‘Meester, ik weet dat u stervende bent, maar ik zou graag één vraag beantwoord willen hebben voordat u het lichaam verlaat, anders zal die me heel mijn leven achtervolgen.’
Eckhart deed zijn ogen open en zei: ‘Wat is je vraag?’
De man zei: ‘Waar ga je heen als je sterft?’
Eckhart zei: ‘Je hoeft nergens heen.’
En hij sloot zijn ogen en stierf.

‘Het is niet nodig om ergens heen te gaan,’ zei hij. Ik denk niet dat daarmee de vraag van de man bevredigend werd beantwoord, maar er werd wel een prachtig antwoord gegeven. Het vereist een heel diep begrip. Eckhart zei: ‘Je hoeft nergens heen.’
Het betekent: Ik ben nu overal. Waar is de noodzaak om ergens heen te gaan?

‘Het belangrijkste uur is altijd het nu,
de belangrijkste persoon is altijd degene die voor je staat,
en het meest noodzakelijke werk is altijd de liefde.’
Meister Eckhart, c. 1260 – c. 1328.

Ze stelden Boeddha steeds weer dezelfde vraag – als een boeddha sterft waar gaat hij dan heen? Boeddha lachte altijd en zweeg.
Op het laatste moment werd de vraag opnieuw gesteld en Boeddha zei: ‘Breng eens een kaarsje.’
De kaars werd gebracht en Boeddha zei: ‘Steek de kaars eens aan.’
De kaars werd aangestoken en toen zei Boeddha: ‘Breng eens dichterbij.’
De kaars werd dichterbij en dichterbij gebracht en toen blies hij hem plotseling uit en zei: ‘Nou vraag ik jullie waar dit kaarslicht is gebleven; waar is de vlam gebleven?’ De discipelen stonden sprakeloos.

In het Sanskriet wordt het verdwijnen van een vlam ‘nirvana’ genoemd.
Dus zei Boeddha: ‘Precies zo, wanneer Boeddha sterft, verdwijnt hij. Hij wordt één met het geheel. Het maakt dus niet uit waar hij heengaat, want waar kan het geheel heengaan? Waar is deze vlam naartoe? Die is één geworden met het geheel. Nu bestaat deze niet meer als een individuele vlam, de individualiteit is verdwenen.’

Daarom werd het woord nirvana zo belangrijk in de boeddhistische terminologie. Het betekent de verdwijning van een vlam, de totale verdwijning van een vlam. Het blijft, want wat is, blijft, maar je kunt het niet vinden.
Waar vind je een vlam die er niet meer is? Individualiteit is verloren, vorm is verloren. Waar zul je het vinden? Maar kun je zeggen dat het er niet meer is? Dat is het wel, want hoe kan iets wat er was er niet meer zijn? Het is verdwenen, natuurlijk; het is één geworden met het vormloze, natuurlijk; het is één geworden met het geheel, natuurlijk – maar het is er wel. Nu bestaat het als het geheel.

Osho: Tao – The Three Treasures, Talks on Fragments from Lao Tzu’s Tao Te Ching, Vol. 1 # 8.