Liefde en loyaliteit

De mens is erg slim in het creëren van pseudo-waarden. De echte waarden vereisen je totaliteit, eisen je hele wezen; de pseudo-waarden zijn goedkoop. Ze lijken op de echte, maar ze eisen je niet in je totaliteit – het is een oppervlakkige formaliteit. Bijvoorbeeld, in plaats van liefde en vertrouwen, hebben we een valse waarde geschapen: loyaliteit. De loyale persoon is slechts oppervlakkig bezig met liefde. Hij maakt alle gebaren van liefde, maar hij bedoelt er niets mee; zijn hart blijft buiten zijn formele gebaren.


Een slaaf is trouw, maar denk je dat iemand die een slaaf is, die in zijn menselijkheid is verminderd, wiens hele trots en waardigheid is weggenomen, degene kan liefhebben die hem zo diep heeft geschaad? Hij haat hem, en als de kans zich voordoet, kan hij hem doden. Maar aan de oppervlakte blijft hij hem trouw – hij moet wel. Het is niet uit vreugde, het is uit angst; het is niet uit liefde, het is uit een geconditioneerde geest die zegt dat je loyaal moet zijn aan je meester. Het is de loyaliteit van de hond aan zijn meester. Liefde heeft een meer totaal antwoord nodig; het komt niet voort uit plicht, maar uit je eigen hartslagen, uit je eigen ervaring van vreugde, uit het verlangen om die te delen.

Loyaliteit is iets lelijks, maar duizenden jaren lang is het een zeer respectabele waarde geweest, omdat de maatschappij de mensen op verschillende manieren tot slaaf heeft gemaakt. De vrouw wordt verondersteld trouw te zijn aan de echtgenoot, zozeer zelfs dat in India miljoenen vrouwen zijn gestorven bij de dood van hun echtgenoot, door levend op de brandstapel te springen en zichzelf te verbranden. Het was zo respectabel dat elke vrouw die het niet kon, een veroordeeld leven moest leiden. Zij werd bijna een verschoppeling; in haar eigen familie werd zij slechts als een bediende behandeld. Men concludeerde dat ze niet loyaal was aan haar man, omdat ze niet met hem kon sterven.*

Bekijk het eens andersom: geen enkele man is op de brandstapel van zijn vrouw gesprongen. Niemand heeft de vraag gesteld: ‘Betekent dit dat geen enkele man ooit trouw is geweest aan zijn vrouw?’ Maar het is een maatschappij van dubbele maatstaven: de ene maatstaf is voor de meester, de eigenaar, de bezitter, en de andere maatstaf is voor de slaaf. Liefde is een gevaarlijke ervaring, omdat je bezeten bent door iets dat groter is dan jij, en het is niet controleerbaar – je kunt het niet op bestelling produceren. Als het eenmaal weg is, is er geen manier om het terug te brengen; het enige wat je kunt doen is doen alsof, schijnheilig zijn.

Loyaliteit is een totaal andere zaak; het wordt vervaardigd door je eigen mind, het is niet iets buiten jou. Het is een training in een bepaalde cultuur – net als elke andere training. Je begint te acteren; en tegen die tijd begin je je eigen acteren te geloven. Loyaliteit vereist dat je altijd, in leven of in dood, toegewijd moet zijn aan de persoon — of je hart het nu wil of niet. Het is een psychologische manier van slavernij. Liefde brengt vrijheid. Loyaliteit brengt slavernij.

Aan de oppervlakte lijken ze allebei op elkaar; diep van binnen zijn ze juist het tegenovergestelde — diametraal tegenovergesteld. Loyaliteit is acteren, je bent ervoor opgeleid. Liefde is wild, haar hele schoonheid ligt in haar wildheid. Zij komt als een briesje met een mooie geur, vult je hart, en plotseling is er een tuin vol bloemen waar er een woestijn was. Maar je weet niet waar het vandaan komt, en je weet niet dat er geen manier is om het te brengen; het komt uit zichzelf en blijft zolang het bestaan het wil. En net zoals het op een dag als een vreemdeling was gekomen, als een gast, is het op een dag plotseling verdwenen. Er is geen manier om je eraan vast te klampen, geen manier om het vast te houden.

De maatschappij kan niet vertrouwen op zulke onvoorspelbare, onbetrouwbare ervaringen. Zij wil garanties, zekerheden; daarom heeft zij de liefde uit het leven verwijderd — zij heeft het huwelijk ervoor in de plaats gesteld. Het huwelijk kent trouw, trouw aan de echtgenoot, en omdat het formeel is, heb je het in de hand, maar het is niets vergeleken met de liefde, het is zelfs geen dauwdruppel van de oceaan die liefde is.

Osho, The Golden Future # 25

*Aan het eind van de 20e eeuw werden in India nog geïsoleerde incidenten van sati geregistreerd, die de Indiase regering ertoe brachten de Sati (Prevention) Act van 1987 uit te vaardigen, waarbij het helpen bij, of het verheerlijken van sati strafbaar werd gesteld.