Keuze is gebondenheid, keuzeloosheid is vrijheid. Zodra je iets kiest, ben je in de val van de wereld getuind. Als je de verleiding om te kiezen kunt weerstaan, als je je zonder keuze bewust kunt blijven, verdwijnt die val vanzelf, want als je niet kiest help je de val niet om er te zijn — de val wordt ook gecreëerd door jouw keuze. Dit woord ‘keuze’ moet dus heel goed begrepen worden, want alleen door dat begrip kan keuzeloosheid in je opbloeien.
Waarom kun je niet zonder te kiezen blijven? Waarom gebeurt het, dat er onmiddellijk een subtiele golf van keuze in je is binnengedrongen, zodra je een persoon of een ding ziet, ook al ben je je er niet van bewust dat je gekozen hebt?
Er komt een vrouw voorbij en je zegt dat ze mooi is. Je zegt niets over je keuze, maar de keuze is binnengedrongen, want van iemand zeggen dat ze mooi is betekent: ‘Ik zou haar willen kiezen.’ In feite heb je diep van binnen gekozen; je zit al in de val. Het zaad is op de grond gevallen; spoedig zullen er spruiten zijn, er zal een plant en een boom zijn.
Zodra je zegt ‘deze auto is mooi’, is de keuze binnengekomen. Je bent je er misschien helemaal niet van bewust dat je gekozen hebt, dat je deze auto zou willen bezitten, maar in de mind is er een fantasie ingetreden, een verlangen ontstaan. Wanneer je zegt dat iets mooi is, bedoel je dat je het zou willen hebben. Als je zegt dat iets lelijk is, bedoel je dat je het niet zou willen hebben.
Keuze is subtiel en je moet je er minutieus van bewust zijn. Wanneer je iets zegt, onthoud dan dit: dat zeggen is niet alleen zeggen, niet zomaar zeggen — er is iets gebeurd in het onbewuste. Maak geen onderscheid: dit is mooi en dat is lelijk, dit is goed en dat is slecht. Maak geen onderscheid. Blijf afzijdig! Dingen zijn noch slecht noch goed. De kwaliteit van iets goeds en iets slechts wordt door jou geïntroduceerd. Dingen zijn noch mooi noch lelijk; ze zijn er gewoon zoals ze zijn — de kwaliteit van mooi en lelijk zijn wordt door jou geïntroduceerd, het is jouw interpretatie.
Wat bedoel je als je zegt dat iets mooi is? Is er een criterium voor schoonheid? Kun je bewijzen dat het mooi is? Iemand anders kan denken ‘dit is lelijk!’ dus het is niets objectiefs; niemand kan bewijzen dat iets mooi is. Duizenden en duizenden boeken zijn geschreven over esthetiek, en het is een lange, moeizame reis geweest voor intellectuelen, denkers en filosofen om te definiëren wat schoonheid is — ze zijn er nog niet in geslaagd. Ze hebben grote boeken geschreven, grote verhandelingen, maar niemand heeft ooit kunnen vaststellen wat schoonheid is.
Nee, het lijkt onmogelijk — want er bestaat niet zoiets als schoonheid of lelijkheid, het is jouw interpretatie.
Osho: The Supreme Understanding # 8