Deze weken, vanaf de eerste aflevering op 24 april, staan in het teken van Osho’s commentaar op Hsin Hsin Ming – het Boek van Niets van de Chan meester Sosan,
de derde patriarch van Zen.
Het volgende is het eerste stuk uit hoofdstuk 6.
LEVEN OP DE GROTE WEG
IS GEMAKKELIJK NOCH MOEILIJK,
MAAR ZIJ MET BEPERKTE ZIENSWIJZEN
ZIJN ANGSTIG EN BESLUITELOOS:
HOE SNELLER ZE ZICH HAASTEN,
HOE LANGZAMER ZE GAAN,
EN VASTKLAMPEN KAN NIET BEPERKT WORDEN;
GEHECHT ZIJN AAN HET IDEE VAN VERLICHTING
IS ZELFS DWALEN.
LAAT DE DINGEN GEWOON HUN GANG GAAN
EN ER ZAL NOCH KOMEN NOCH GAAN ZIJN.
Jij bent de weg en jij bent het doel. En er is geen afstand tussen jou en het doel. Jij bent de zoeker en jij bent het gezochte. Er is geen afstand tussen de zoeker en de gezochte. Jij bent de aanbidder en jij bent de aanbedene. Jij bent de leerling en jij bent de meester. Jij bent het middel en jij bent het doel. Dit is de Grote Weg.
Het is altijd voor jou beschikbaar geweest. Op dit moment ben je erin. Word wakker en je bent erin. Ga slapen, je blijft erin, maar omdat je slaapt kun je het niet zien. En dan begin je te zoeken.
Je bent als een dronkaard op zoek naar je eigen huis, vragend naar iets dat vlak voor je ogen is. Maar de ogen zijn niet helder – ze zitten vol met meningen, onderscheidingen, ze zitten vol met woorden en theorieën. Daarom is je blik wazig, anders ligt alles wat je zoekt vlak voor je.
Hindoes hebben een methode om naar het puntje van de neus te kijken: gewoon stil zitten en naar het puntje van de neus kijken en niets doen. Mensen lachen erom, want wat een dwaasheid! Wat bereik je ermee? Maar ze zien de betekenis ervan niet. Hindoes zeggen dat het vlak voor je is, net als het puntje van je neus. Wees stil en kijk naar het puntje van de neus en raak niet verstrikt in gedachten… en plots is het er – net als het puntje van de neus, altijd voor je.
En dit is de schoonheid van het puntje van de neus: waar je je ook beweegt, het is altijd voor je. Als je naar rechts gaat, is het er; als je verkeerd gaat, is het er. Wees een zondaar, het is voor je; wees een heilige, het is voor je. Wat je ook doet – ga op je hoofd staan, in SHIRSHASAN – het is daar voor je. Val in slaap, het is er; wees wakker, het is er.
Dit is de betekenis van het kijken naar het puntje van de neus, want wat je ook doet, je kunt het nergens anders plaatsen dan vooraan. Zodra je beweegt, is het al verplaatst. Door gewoon naar het puntje van je neus te kijken, zul je begrijpen dat de waarheid vlak voor je ligt. Waar je ook beweegt, ze beweegt met je mee; waar je ook gaat, ze gaat met je mee. Je kunt het niet missen, dus is er geen sprake van het te vinden. Begrijpen dat je het NIET gemist hebt… Maar kijk: normaal kijk je nooit naar het puntje van je neus, want je kijkt naar andere dingen, je bent geïnteresseerd in andere dingen. Je kijkt nooit naar het puntje van je neus.
Hindoes hebben een andere prachtige theorie. Ze zeggen dat wanneer iemand naar het puntje van zijn neus begint te kijken, zijn dood nabij is, binnen zes maanden zal hij sterven. Wanneer iemand het begint te zien zonder te proberen het te zien – wat hij ook doet, hij blijft het puntje van zijn neus zien – zal hij binnen zes maanden sterven.
Het heeft iets in zich. Omdat je je pas bewust wordt van het puntje van je neus wanneer al je verlangens, alle objecten van verlangen, zinloos zijn geworden. Je hebt geen energie meer om in verlangens te gaan, de dood is nabij. Je bent zo energieloos, alle vitaliteit is verdwenen. Je kunt je ogen niet bewegen, je kunt niet achter verlangens en doelen aanrennen… het leven ebt weg. Op het laatste moment blijft er niets anders over dan naar het puntje van je neus te kijken. Eén betekenis.
Een andere betekenis, nog groter, en dat is: wanneer iemand naar het puntje van zijn neus kan kijken, sterft hij aan deze wereld. Een nieuwe geboorte – omdat hij met helderheid voor zich heeft gekeken. Deze wereld verdwijnt, dit leven verdwijnt. Hij is dood voor zover het zijn oude wezen betrof. Hij is een nieuw wezen, het is een wedergeboorte. Nu is er geen komen en gaan.
Hij heeft het bereikt. Gewoon door naar het puntje van zijn neus te kijken? Ja, want waar het helemaal om gaat is: hoe kijk je naar voren en niet opzij. Omdat de waarheid voor je ligt, het kan niet anders. Het is noch gemakkelijk noch moeilijk.
Het is geen kwestie van inspanning, dus hoe kan het gemakkelijk of moeilijk zijn? Het is een kwestie van ontwaken, geen kwestie van inspanning. Het is geen kwestie van iets doen. Als je iets doet, zul je het verliezen, omdat je opgaat in het doen. Als je iets doet, zal het gemakkelijk of moeilijk zijn.
Het is een kwestie van niet-doen. Hoe kan niet-doen gemakkelijk of moeilijk zijn? Niet-doen staat volledig buiten de wereld van het doen. Het is gewoon zijn! Hoe kan zijn moeilijk of gemakkelijk zijn? Zijn is gewoon zijn. Dat is de Grote Weg. De hele inspanning is om het puntje van de neus te leren kennen en te zien, gewoon om met heldere ogen voor je uit te kijken.
Osho: Hsin Hsin Ming – The Book of Nothing #6.