Deze weken staan in het teken van Osho’s commentaar op Hsin Hsin Ming –
het Boek van Niets van de Chan meester Sosan, de derde patriarch van Zen.
Het volgende is het eerste stuk uit hoofdstuk 10.
Voor de vorige afleveringen, zie: Het Boek van Niets.
WOORDEN!
VOORBIJ TAAL IS DE WEG,
WANT DAARIN IS ER GEEN GISTEREN,
GEEN MORGEN, GEEN VANDAAG.
De mens is verdwaald vanwege woorden, symbolen, taal. Je bent niet verdwaald in de werkelijkheid, je bent verdwaald in een talige droom – want de werkelijkheid is er altijd voor je, maar jij staat niet altijd voor de werkelijkheid. Je bent ergens anders, altijd ergens anders, want je bent een mind en een mind betekent iets dat afgedwaald is.
Een mind betekent dat je nu niet kijkt naar dat wat is, maar erover nadenkt. Het ‘over’ is het probleem, het ‘over’ is de manier om de werkelijkheid te missen. Filosofie is de manier om de werkelijkheid te missen. Zodra je erover nadenkt, zal het doel nooit bereikt worden.
Wat is denken? Het is een substituut. Als je liefde kent, denk je er nooit over na. Je hoeft er niet over na te denken. Als je geen liefde kent, denk je erover na – werkelijk, je denkt nergens anders over na. Hoe kun je liefde kennen door na te denken? Want het is een existentiële ervaring. Het is geen theorie, het is niet speculatief. Om het te kennen, moet je het zijn.
Waarom denkt de mind na over dingen die niet ervaren worden? Omdat dit een substituut is; het hele wezen voelt de behoefte, wat moet je dan doen? Door er alleen maar aan te denken voel je je een beetje op je gemak, alsof er iets gebeurt, alsof je het ervaart. Het gebeurt in de droom, het gebeurt terwijl je wakker bent – want de mind blijft hetzelfde of je nu slaapt of wakker bent.
Alle dromen zijn substituten en alle denken ook, want denken is dromen terwijl je wakker bent, dromen is denken terwijl je slaapt. Ze zijn niet kwalitatief verschillend, ze zijn hetzelfde proces. Als je dromen kunt begrijpen, zul je ook het denken kunnen begrijpen.
Dromen is primitiever, dus eenvoudiger. Denken is gecompliceerder, meer geëvolueerd en daarom moeilijker te doorgronden. En wanneer je iets wilt doorgronden, kun je er beter vanuit de eenvoudigste vorm in doordringen.
Als je de dag ervoor niet hebt gegeten, zul je ‘s nachts dromen over eten: je wordt uitgenodigd door de koning, je eet heerlijke spijzen. Als je naar seks smacht, zul je een seksuele droom hebben. Als je smacht naar macht en aanzien, zul je daar een vervangende droom voor hebben: dat je een Alexander of een Napoleon of een Hitler bent geworden, dat je de hele wereld domineert.
Een droom gaat altijd over dat wat ontbreekt terwijl je wakker bent; wat je overdag hebt gemist, komt in de droom. Als je overdag niets mist, zal het dromen verdwijnen. Iemand die volledig tevreden is, zal niet dromen. Daarom dromen boeddha’s nooit. Ze kunnen niet dromen, zelfs niet als ze dat willen, omdat alles compleet en voltooid is, er blijft niets aan de mind hangen.
Osho: Hsin Hsin Ming – The Book of Nothing #10.