Het Indiaas harmonium is ontstaan uit een draagbare versie van het oude West-Europese trap-harmonium. In het midden van de 19e eeuw brachten missionarissen met de hand gepompte draagbare harmoniums van Franse makelij naar India. De kolonisten gebruikten het om thuis kerkmuziek te spelen.
Oorspronkelijk werd dit harmonium afgekeurd voor de Indiase muziek vanwege de buitenlandse afkomst, maar gaandeweg werd het aanvaard en omarmd. Na verloop van tijd heeft het harmonium de traditionele Indiase instrumenten Sarangi en Sarod vervangen als belangrijkste instrument voor de begeleiding van zang. Het was draagbaar, betrouwbaar en makkelijk te leren.
Het Indiaas harmonium is populair gebleven tot op de dag van vandaag, en blijft een belangrijk instrument in vele genres van de Indiase muziek. Het is bijvoorbeeld een hoofdbestanddeel van vocale Noord-Indiase klassieke muziek concerten. In iedere Hindu of Sikh tempel over de hele wereld is wel een harmonium te vinden. Je treft het harmonium ook vaak aan in Indiase huizen.
Het Indiaas harmonium was tot 1990 een onbekend instrument in het westen, maar werd vooral in de VS populair door oa. Krishna Das, Jai Uttal en Nusrat Fateh Ali Khan. Harmoniums zijn te horen op CD’s en video’s van bijvoorbeeld Paul Simon en Dhyan Pradeep.
Indiase muziek van Swami Dhyan Pradeep
… En dan te bedenken dat het trapharmonium enige oneerbiedige bijnamen kreeg zoals psalmenpomp, halleluja-commode, cirkelzaag des geloofs, hijgend hert en gereformeerde hometrainer, vanwege het geestelijke repertoire en het type klank, alsmede de toonvoortbrenging door het pompen op de pedalen.
Een bijdrage van Antar Marc.