Zelfs een man als P.D. Ouspensky, die jarenlang met Gurdjieff leefde, kon niet de hele leer van Gurdjieff begrijpen zoals die werkelijk was. Toen Ouspensky zijn beroemde boek IN SEARCH OF THE MIRACULOUS schreef en het aan George Gurdjieff, zijn meester, liet zien, zei deze: ‘Het is prachtig, maar het heeft een ondertitel nodig: FRAGMENTEN VAN EEN ONBEKENDE LEER.’
Ouspensky zei: ‘Maar waarom? Waarom fragmenten?’
Hij zei: ‘Omdat het slechts fragmenten zijn. Wat ik je verteld heb, heb je niet in zijn totaliteit gehoord maar wat je hebt geschreven is prachtig …’
Gurdjieff (1866 – 1949)
Ouspensky was werkelijk een van de meest vaardige schrijvers die de wereld ooit heeft gekend, zeer artistiek, zeer logisch, een uitmuntend kunstenaar met woorden. Dus zei hij: ‘Je hebt goed geschreven, je hebt prachtig geschreven, maar dit zijn slechts fragmenten — en de fragmenten kunnen de waarheid niet onthullen. Integendeel, ze verbergen het. Dus noem het: FRAGMENTEN VAN EEN ONBEKENDE LEER. De leer blijft nog steeds onbekend. Je hebt slechts een paar glimpjes hier en daar gehad, en je hebt al die glimpjes samengevoegd, je hebt er op de een of andere manier een geheel van gemaakt, maar het is niet de waarheid, het is niet de echte leer.’
Ouspensky begreep het. Vandaar dat het boek nog steeds de ondertitel draagt: FRAGMENTEN VAN EEN ONBEKENDE LEER.
Wat te zeggen over gewone mensen? Ouspensky kan geen gewoon mens genoemd worden; buitengewoon intelligent was hij. Door hem is Gurdjieff in feite wereldberoemd geworden; anders had misschien niemand van hem gehoord. Zijn eigen geschriften zijn zeer moeilijk te begrijpen. Er zijn maar weinig mensen in de wereld die zijn boeken hebben gelezen — ze zijn zeer moeilijk te lezen. Gurdjieff schrijft op zo’n manier dat hij het op alle mogelijke manieren moeilijk voor je maakt om te begrijpen wat hij zegt, wat hij wil zeggen. Zinnen gaan maar door en door… tegen de tijd dat de zin tot een punt komt, ben je het begin vergeten! En hij gebruikt woorden die hij zelf heeft uitgevonden en die nergens bestaan; niemand weet wat die woorden betekenen. Geen woordenboek bevat die woorden. In feite hebben ze nooit eerder bestaan; hij heeft ze uitgevonden. En hij schrijft op zo’n saaie manier dat ze goed zijn, die boeken, als je aan slapeloosheid lijdt. Je leest hooguit drie…vier bladzijden en dan val je vast in slaap. Ik ben nog nooit iemand tegengekomen die zijn boeken van het begin tot het eind heeft gelezen.
Ik heb duizenden boeken gezien, maar Gurdjieff is buitengewoon. Niemand heb ik gezien die zulke saaie dingen kan maken. Maar hij doet het opzettelijk; dat was zijn methode. Als je bij hem op bezoek ging, was het eerste wat hij je zou vertellen dat je vijftig bladzijden van zijn boek luidop voor hem moest lezen. Dat was de grootste opgave! Je begrijpt er geen woord van, geen enkele zin, en het gaat maar door en door, en hij zit daar naar je te kijken. Je moet vijftig bladzijden uitlezen, dan kun je als discipel geaccepteerd worden. Als je deze eenvoudige prestatie niet kunt volbrengen, word je afgewezen. Ouspensky maakte hem beroemd in de wereld, maar zelfs Ouspensky kon niet tot de kern van zijn leer doordringen — alleen fragmenten. En hij begreep het slechts ten dele. En onthoud altijd: waarheid kan niet in fragmenten worden verdeeld; je kunt er niet slechts delen van begrijpen. Of je begrijpt het geheel of je begrijpt het helemaal niet. Maar het is heel moeilijk om het feit te erkennen dat ‘ik het niet begrijp.’ En mensen met kennis – geleerden, professoren – kunnen niet accepteren dat ze het niet begrijpen, dus blijven ze het verkeerd interpreteren.
Osho, Ah, This! # 8
Ouspensky (1878 – 1947)
Gurdjieff heeft hard gewerkt en met grote verwachtingen, maar zelfs mensen als P.D. Ouspensky, die alles van zijn meester had geleerd, verloochenden hem. Ouspensky zelf werd een meester; hij stopte zelfs met het gebruiken van Gurdjieff’s volledige naam. Wanneer hij hem op bepaalde punten moest noemen, gebruikte hij alleen G. Hij stond zijn eigen discipelen niet toe naar Gurdjieff te gaan, zelfs niet om hem te zien, en Gurdjieff had jaren, decennia lang aan deze man gewerkt. En wat Ouspensky ook zei nadat hij zich van Gurdjieff had afgescheiden — elk woord, elk inzicht — was geleend, het was niet van hemzelf. Zeker, hij had een groot talent; hij was een van de beste schrijvers die ik ben tegengekomen. Gurdjieff was geen schrijver. Ouspensky was een groot logicus, een wereldberoemde wiskundige, een groot schrijver. Gurdjieff was niets van dit alles, hij was puur een mysticus. Gurdjieff had een enorm charismatische persoonlijkheid. Iedereen die hem één keer had gezien, kon de man niet vergeten; in een menigte van miljoenen zou hij nog steeds opvallen. Als je één keer in zijn ogen had gekeken, zouden die ogen je je hele leven blijven volgen. Hij was geen man van woorden, maar een man met een enorm krachtig wezen.
Osho, Beyond Psychology # 29