Deze weken staan in het teken van Osho’s commentaar op Hsin Hsin Ming – het Boek van Niets van de Chan meester Sosan, de derde patriarch van Zen. Het volgende is het derde stuk uit hoofdstuk 8.
Voor de vorige afleveringen, zie: Het Boek van Niets.
TWIJFELS EN BESLUITELOOSHEID VERDWIJNEN
EN LEVEN IN WARE RELIGIE IS MOGELIJK.
Dit is het verschil. Deze uitspraken van Sosan worden in het Chinees HET BOEK VAN DE WARE RELIGIE genoemd. Het is erg moeilijk voor christenen, mohammedanen, hindoes om te begrijpen wat voor soort ware religie dit is. Probeer het te begrijpen, het is het diepste begrip van religie.
Gewoonlijk is wat in kerken en tempels wordt onderwezen – waar christenen, mohammedanen en hindoes over praten – geen religie maar geloof: Geloof in een God! Maar hoe kun je geloven? Omdat elk geloof zijn eigen twijfel in zich draagt. Daarom sta je erop dat ‘ik absoluut geloof’!
Als je zegt ‘ik geloof absoluut’, wat zeg je dan eigenlijk? Waarom dit ‘absoluut’, waarom deze nadruk? Het toont aan dat er ergens twijfel verborgen zit, en je verbergt het met het woord ‘absoluut’, met het woord ‘totaal’, met de nadruk. Wie ga je misleiden? Je misleidt jezelf. De nadruk laat zien dat het tegenovergestelde ergens verborgen zit.
Wanneer je tegen iemand zegt: ‘Ik hou van jou en van JOU ALLEEN,’ zit er twijfel verborgen. Waarom ‘van jou alleen’? Waarom zeg je dat? Waarom wil je het benadrukken? De mogelijkheid om van iemand anders te houden zit daar verborgen, dus je benadrukt het om die mogelijkheid te verbergen. Als je het niet verbergt, kan het duidelijk worden, kan het naar boven komen, kan het aan de oppervlakte komen. Wat moet je dan doen? Gewoon alles in het werk stellen om het te verbergen.
Waarom zeg je: ‘Ik ben een ware gelovige’? Kan er ook een onware gelovige zijn? Wat is dit ware geloof? Waar geloof betekent dat je de twijfel zo volledig verborgen hebt dat niemand het zal kunnen weten, maar jij weet het heel goed. En daarom luisteren gelovigen niet graag naar dingen die tegen hun geloof ingaan. Ze worden doof omdat ze altijd bang zijn. Je bent nooit bang voor de ander, voor wat hij gaat zeggen; je bent bang dat hij de verborgen twijfel aanraakt en dat de twijfel zich ontrolt.
Daarom zullen gewone religieuze mensen niet graag naar een atheïst luisteren. Ze zullen zeggen: ‘Nee, hij kan het geloof vernietigen’. Maar kan geloof vernietigd worden? En als het geloof vernietigd kan worden, is het dan de moeite waard om aan vast te houden? Als geloof ook vernietigd kan worden, wat voor geloof is dat dan? Maar het kan vernietigd worden omdat er twijfel is, de twijfel holt het al uit.
Dit gebeurt elke dag. Gelovigen worden ongelovigen, ongelovigen worden gelovigen – ze veranderen, gemakkelijk om te wisselen. Waarom? Omdat het andere daar verborgen zit. Geloof draagt twijfel in zich; zoals liefde haat draagt, leven dood draagt, draagt geloof twijfel in zich. Wat is geloof dan?
Sosan heeft werkelijk begrepen wat religie is. Religie ontstaat alleen wanneer de dualiteit gevallen is; het is geen geloof tegen twijfel. Wanneer geloof en twijfels allebei verdwenen zijn, dan gebeurt er iets wat religie is, wat vertrouwen is. Niet vertrouwen in een God, want er is geen dualiteit, jij en God. Niet dat je vertrouwt, want je bent er niet meer – want als JIJ er bent, dan zullen anderen er zijn. Alles leeg en het vertrouwen bloeit; de leegte wordt de bloei zelf van het vertrouwen.
Osho: Hsin Hsin Ming – The Book of Nothing # 8
Meer: Geloof en religie.