Het volgende is een citaat uit een toespraak van Osho. Luisteren naar Osho is een meditatie op zich, of zoals Osho zegt: het gaat niet om de woorden maar om de stiltes tussen de woorden.
Het citaat is uit een uitzending van 1 uur, terug te zien op Osho TV On Demand: Beyond Psychology #35 vraag 1.
Geliefde Osho, Wat is gekte?
Er zijn twee mogelijkheden: Gek zijn betekent letterlijk buiten de mind zijn; vandaar de twee mogelijkheden. Je kunt buiten de mind zijn onder de mind of boven de mind. Gewoonlijk gaan mensen onder de mind omdat het geen inspanning vraagt, je hoeft er niets voor te doen. Elke schok kan de stabiliteit van jouw mind in de war brengen: iemand van wie je hield gaat dood, je zaak gaat failliet – de schok is zo groot dat je uit je normale zijn raakt. Je valt onder de mind, je gedrag wordt irrationeel.
Maar je gaat voorbij de ellende – als je in jouw normale mind was gebleven zou de schok enorme ellende hebben veroorzaakt. Het is een natuurlijke manier om de schok te vermijden. Het trekt je eenvoudigweg naar beneden; nu weet je niet wat er is gebeurd. Jouw zaak is over de kop gegaan, je vrouw is gestorven of je kind is dood gegaan – het maakt niet uit, in feite herinner jij je het niet eens. Je bent een nieuwe fase ingegaan, je bent een nieuwe persoon geworden. Maar het zal irrationeel zijn, abnormaal, onvoorspelbaar. Dit wordt gewoonlijk overal ter wereld gekte genoemd, krankzinnigheid.
Ramakrishna
Alleen in het Oosten hebben we gevonden dat er ook een ander soort gekte is, wat door intense meditatie komt: het boven de mind gaan. Beiden zijn buiten de mind; vandaar dat er enige overeenkomst is. Dus soms zul je zien dat de gek een enkele keer zich bijna als een wijs mens gedraagt. Hij heeft inzichten – hij heeft er geen controle over, het zijn gewoon flitsen, maar soms ziet hij dingen die jij niet kunt zien.
In het Oosten waar de mind eeuwenlang het enige centrum van alle onderzoek is geweest, hebben we ontdekt dat je boven de mind kunt gaan. Het soefisme accepteert die staat en noemt het de staat van een masta—een goddelijke gek. Hij is gek, maar hij is bovenmenselijk gek. Zijn gedrag is irrationeel zo ver het onze logica betreft. Maar misschien is er een hogere logica, vergeleken waarbij zijn gedrag niet irrationeel is.
In India wordt zo’n man paramhansa genoemd. Ramakrishna, was, in de vorige eeuw de man die paramhansa werd genoemd. Het gedrag van een paramhansa is uiterst dwaas, maar onmetelijk mooi, en heeft een diepte die zelfs het grootste genie van de mind niet heeft.
Het gebeurde in Ramakrishna’s tijd… Hij leefde net buiten Calcutta, op de oever van de Ganges, in een kleine tempel. Nu zijn er veel tempels ontstaan, en in Calcutta… In die tijd was Calcutta de hoofdstad van India, niet New Dehli, dus de fine fleur van de intellectuelen, de creatieve mensen waren in Calcutta. En hoe dan ook de Bengalen zijn de meest intelligente mensen van India, voornamelijk intellectuelen.
…
Sterrenacht van Vincent van Gogh
Het is erg moeilijk de persoon van het superbewuste terug te halen, maar het is mogelijk. En psychologie doet dat – tenminste in het Westen — met een paar mensen die niet gek waren in de gewone zin. Bijvoorbeeld, Vincent van Gogh werd een jaar in een gekkenhuis vastgehouden; en ik denk niet dat hij gek was, hij schilderde dingen waarvan wij niet weten hoe ze zijn. Gedurende dat ene jaar in het krankzinnigen gesticht schilderde hij zijn beste werk. En dat is het bewijs dat hij misschien in een hogere staat was dan de normale mind.
Misschien had hij het superbewuste bereikt. In dat ene jaar schilderde hij een schilderij waarop de sterren spiralen zijn. En iedereen lachte, ‘dit is absoluut krankzinnig! Wie heeft de sterren als spiralen gezien?’ En recentelijk, een paar dagen geleden, zijn natuurkundigen met dezelfde conclusie gekomen, dat sterren spiralen zijn. Het is vanwege de afstand dat we het niet kunnen zien. Honderd jaar na Van Gogh…
Misschien was die man, toen wij dachten dat hij gek was, op een hoger niveau van bewustzijn en in staat een jaar eerder dan de wetenschap het te zien, zonder instrumenten, met niets; gewoon met zijn zuiver bewustzijn – een visualisatie dat sterren spiralen zijn.
Er zijn andere schilderijen waarin hij vreemde dingen heeft geschilderd. Misschien dat wij langzaamaan te weten komen dat ze niet vreemd zijn, dat ze exact zijn zoals hij ze heeft geschilderd. In zijn hele leven… Na dit ene jaar leefde hij niet lang meer, maar hij schilderde een werk waarin de bomen hoger reikten dan de sterren. De sterren zijn gewoon op weg, maar de bomen hebben hen gepasseerd en zijn hoger. Zelfs de vrienden van de schilder lachten, dat ‘nu zet je jezelf voor gek! Bomen die voorbij de sterren gaan?’
Van Gogh zei: ‘Ik weet het niet, maar als ik bij een boom zit voel ik de ambitie van de boom; het is de ambitie van de aarde om voorbij de sterren te gaan. Ik weet niet of deze bomen tegen me liegen of dat ik bedrogen wordt, maar dit gebeurt elke keer als ik bij een boom zit. En ik voel plotseling dat de boom tegen me zegt, ‘ik ben de aspiratie van de aarde om voorbij de sterren te gaan.’
Misschien is het gaan van de mens naar de Maan, het gaan naar Mars, ook deel van dezelfde ambitie, dat de aarde zo ver als mogelijk wenst te gaan, om te informeren, te onderzoeken.
Van Gogh kan gek lijken, maar wat hij zegt is niet absoluut zonder zin; het heeft een zekere geloofwaardigheid in zich. Als in de mens een verlangen zit om de sterren te bereiken, dan moet er ook in de bomen een verlangen zijn om voorbij de sterren te reiken, want we zijn allen deel van een leven. Bomen zijn een andere uitdrukking, wij zijn een andere uitdrukking, maar het leven is hetzelfde.
Osho: Beyond Psychology #35