Drie wijze mannen opgesloten

Hoe kan er een slot zitten op de deur van het bestaan? De deur is open!
Een parabel: een koning wilde de wijste man onder zijn onderdanen uitkiezen als zijn eerste minister.
Toen de zoektocht zich uiteindelijk versmald had tot drie mannen, besloot hij om ze aan de ultieme test te onderwerpen. Daartoe liet hij ze plaatsnemen in een kamer in het paleis waar een slot op zat gemonteerd dat het toppunt van mechanisch vernuft was. De kandidaten kregen te horen dat wie het als eerste lukte om de deur open te krijgen tot de eervolle positie benoemd zou worden.
De drie mannen begonnen onmiddellijk aan de taak. Twee van hen begonnen meteen ingewikkelde wiskundige formules uit te werken om de juiste slotcombinatie te vinden. Maar de derde man zat gewoon in zijn stoel en deed niets. Uiteindelijk, zonder de moeite te hebben genomen om pen op papier te zetten, stond hij op, liep naar de deur, draaide aan de deurknop en de deur ging open. Al die tijd was deze niet op slot geweest!

Zó zit het in mekaar. Er zit niets op slot, de deur is open. Terwijl mensen zich het hoofd breken over hoe je het slot nu open moet krijgen. Mensen proberen allerlei methoden uit, ondernemen duizend-en-één dingen, om er maar uit te komen. Terwijl ze er in feite al uit zíjn.  Nooit zullen ze de waarheid van de situatie kennen als ze niet ophouden met al dat denkwerk.
De mens verkeert niet in slavernij, dat denkt hij alleen maar. Omdat hij zo denkt, verkeert hij in slavernij. Er is geen verschil tussen een boeddha en een gewoon mens. Maar de gewone man denkt dat er een verschil is – en dan is het er ook.
Je creëert je eigen gevangenis, je slot. En dan probeer je van alles te bedenken om eruit te komen.
Het boeddhisme snijdt met één klap de knoop door. Het boeddhisme zegt: er is geen slot, er is geen knoop om door te snijden. Dat is wat ik bedoel als ik zeg dat het boeddhisme de knoop met één klap van het zwaard doorsnijdt.
Je hoeft nergens heen, je hoeft niets te doen. Je bent er al en je bent dat al: doe gewoon je ogen open.

Denk eens aan die twee denkers -het waren vast wiskundigen, het waren vast ingenieurs- natuurlijk zijn ze tot de  conclusie gekomen dat het slot een staaltje van groot mechanisch vernuft moet zijn geweest en dat ze de juiste combinatie moesten zien te vinden. Ze begonnen eraan te werken.
Wel, ze hadden er een eeuwigheid aan kunnen werken – denk je dat ze er ooit waren uitgekomen? Er was met geen mogelijkheid een oplossing te vinden, want om te beginnen bestond het probleem helemaal niet.
In feite raken ze er steeds verder in verstrikt. Ze raken er steeds verder in verstrikt –niet in het probleem, want er is geen probleem, maar in de antwoorden die ze zullen verzinnen.
Dat is waar mensen vast zitten. De ene is hindoe, hij zit vast in zíjn antwoord. De ander is christen, hij zit vast in zíjn antwoord. Mensen zitten vast in filosofieën en filosofie heb je niet nodig. Het leven heeft genoeg aan zichzelf. Het heeft geen uitwerking nodig, het heeft geen uitleg nodig, het heeft geen analyse nodig.
Maar als je deel gaat uitmaken van een analytisch spelletje, dan kan het eindeloos door blijven gaan. Het een leidt tot het andere, en dat tot weer iets anders en dan zit je in een ketting. En omdat het probleem nooit opgelost zal worden, omdat er geen probleem is om op te lossen, moet je wel door blijven zoeken naar antwoorden.
Het boeddhisme brengt je weer met beide voeten op de grond. Het zegt: kijk eerst eens of de deur wel op slot is, of er wel een slot op de deur zit.

Die is er niet. De deur is open.
Hoe kan er een slot zitten op de deur van het bestaan?
Wij maken er deel van uit – wie gaat hem op slot doen? Waarom? Wie gaat er een probleem van maken? En waarvoor? Wij zíjn het bestaan: we zitten erin, het zit in ons. Als je dit ziet, ontspan je. In die ontspanning rijst de visie omhoog.
Dat is wat er met de derde man gebeurde. Hij zat niets te overwegen, te bedenken, te analyseren, uit te vinden, af te leiden. Hij zat daar gewoon in zijn stoel niets te doen. Dat is waar meditatie allemaal om draait.
Het Engelse woord ‘meditatie’ is geen goed woord, want in het Engels betekent meditatie ook ‘denken over, mediteren op.’In het Engels is er geen goed woord om dhyana te vertalen, want dhyana betekent juist ‘niet op mediteren,’ dhyana betekent juist ‘niet over denken.’

Dhyana betekent niet iets doen, gewoon ontspannen en zijn.
Als je gewoon stil bent en niets doet, is je perspectief oneindig, is je perceptie helder, kun je door en door kijken. Door stil in zijn stoel te zitten, niets te doen, kon de man zien dat er geen slot op de deur zat. Hij stond gewoon op, draaide aan de knop en ging naar buiten.

Dat heb ik ook zo ervaren. Dit is niet zomaar een parabel, niet een verzonnen parabel. Het is de parabel van alle boeddha’s: zo is het nu eenmaal. Dit is niet zomaar een verzonnen verhaal, het is de gecondenseerde ervaring, de meest essentiële ervaring van alle boeddha’s – dat er geen slot op de deur zit.
Ga gewoon stil zitten, bereik een staat van zien, van zuiverheid, waar geen gedachte je stoort, waar geen wolk van gedachte door je bewustzijn rondwaart –maak gewoon de spiegel schoon van het stof van gedachten- en plotseling kun je zien dat er geen slot is, geen deur, geen vijand, geen dood, geen geboorte. En je hoeft nergens heen en je hoeft niemand te worden. Je bent volmaakt zoals je bent.
Je zit al in die ruimte die paradijs wordt genoemd. Begin er maar eens van de genieten, maak er geen probleem van. Zo gauw je er een probleem van maakt, hou je op met genieten. Hoe kun je nou genieten als je het probleem niet oplost? En het ene probleem schept tien andere … tot je er misselijk van wordt.
Snij het eerste probleem door! Het leven is geen probleem.
Boeddha zegt: het leven is simpel.

Osho: Take It Easy – 13 Discourses based on the doka of the Zen Master Ikkyu, Vol. 2, p 98-101.
Uit de serie 1001 verhalen, verzameld door Shanti. 
Eerder verschenen in het Engels in Osho News, www.oshonews.com.