Osho,
Uw weg is de weg van het hart en de buitenwereld is de weg van het hoofd. Zal het ooit mogelijk zijn dat de mens kan functioneren vanuit een mengeling van hoofd en hart? Of moeten die twee altijd volledig gescheiden blijven? Zal het altijd essentieel zijn om een bewuste keuze te maken voor de ene of de andere weg?
Het eerste dat we moeten begrijpen is dat er geen weg is, noch die van het hoofd, noch die van het hart. Elke weg leidt je weg, weg van de waarheid die je bent. Het zou zo gemakkelijk zijn geweest als er ergens een waarheid was. Hoe moeilijk de weg ook zou zijn, mensen zouden het bereikt hebben. Hoe moeilijker, hoe verder weg de waarheid was, hoe uitdagender voor het ego.
Al daagt het ego van de mens hem om de hoogste top in de Himalaya, de Everest, te bereiken, waar niets te vinden is, al stimuleert het ego van de mens hem om miljarden dollars te verspillen om naar de maan te gaan, met gevaar voor eigen leven, toch heeft de mens de maan bereikt. En de eerste man die op de maan liep moet zichzelf wel dom hebben gevoeld. Er was niets waar zoveel inspanning, technologie en voorbereiding voor nodig waren. Vergeet niet dat het ego uitdagingen wil. Het leeft door uitdagingen. Waarom hebben zo weinig mensen een glimp van de waarheid kunnen opvangen? Omdat het geen uitdaging is. Het is er niet, het is hier – in jou. Het heeft geen weg nodig. Jij bent het al!
Maar de vraag heeft nog een andere implicatie. Zal het ooit mogelijk zijn voor het hoofd en het hart om getrouwd te zijn? Of zullen ze voor altijd gescheiden blijven? Het hangt allemaal van jou af, want beide zijn mechanismen.
Je bent noch het hoofd noch het hart. Je kunt via het hoofd gaan, je kunt via het hart gaan. Vanzelfsprekend zul je ergens anders uitkomen omdat het hoofd en het hart diametraal tegenovergestelde richtingen uitgaan.
Het hoofd blijft maar denken, piekeren, filosoferen. Het kent alleen woorden, logica, argumenten. Maar het is erg onvruchtbaar, je kunt wat waarheid betreft niets uit het hoofd halen. Want waarheid heeft geen logica nodig, geen argumenten, geen filosofisch onderzoek. Waarheid is zo eenvoudig, het hoofd maakt het zo complex. Door de eeuwen heen hebben filosofen gezocht en gezocht naar de waarheid – via het hoofd. Geen van hen heeft iets gevonden, maar ze hebben wel grote denksystemen gecreëerd. Ik heb al die systemen bekeken: er is geen conclusie.
Het hart is ook een mechanisme, anders dan het hoofd. Je kunt het hoofd het logische instrument noemen, je kunt het hart het emotionele instrument noemen. Uit het hoofd ontstaan alle filosofieën, alle theologieën. Uit het hart komen allerlei vormen van devotie, gebed, sentimentaliteit.
Maar het hart blijft ook rondgaan in emoties. Het woord emotie is goed. Let maar op: het bestaat uit motie, beweging. Dus het hart beweegt, maar het hart is blind. Het beweegt snel, snel, omdat er geen reden is om te wachten. Het hoeft niet na te denken, dus springt het overal in. Maar de waarheid kan niet gevonden worden door emotionaliteit. Emotie is net zo goed een hindernis als logica.
De logica is het mannelijke in jou. En het hart is het vrouwelijke in jou. Maar waarheid heeft niets te maken met mannelijk en vrouwelijk. Waarheid is je bewustzijn.
Je kunt het hoofd zien denken, je kunt het hart zien kloppen van emotie. Ze kunnen in een bepaalde relatie staan. Gewoonlijk heeft de maatschappij het zo geregeld dat het hoofd de meester is en het hart de dienaar. Omdat de maatschappij de schepping is van het verstand, de psychologie van de mens en het hart vrouwelijk is. Net zoals de man de vrouw als slavin heeft gehouden, heeft het hoofd het hart als slaaf gehouden.
We kunnen de situatie omkeren: het hart kan de meester worden, het hoofd kan de dienaar worden. Als we moeten kiezen tussen de twee, als we gedwongen worden te kiezen tussen de twee, dan is het beter dat het hart de meester wordt en het hoofd de dienaar.
Er zijn dingen waar het hart niet toe in staat is. Precies hetzelfde geldt voor het hoofd. Het hoofd kan niet liefhebben, het kan niet voelen, het is ongevoelig. Het hart kan niet rationeel, redelijk zijn. In het verleden zijn ze altijd met elkaar in conflict geweest. Dat conflict vertegenwoordigt alleen het conflict en de strijd tussen mannen en vrouwen.
Als je met je vrouw praat, moet je weten dat het onmogelijk is om te praten, het is onmogelijk om te argumenteren, het is onmogelijk om tot een eerlijke beslissing te komen, omdat de vrouw door het hart functioneert. Ze springt van het ene naar het andere zonder zich te bekommeren om het feit of er wel een verband is tussen beide. Ze kan niet argumenteren, maar wel huilen. Ze kan niet rationeel zijn, maar wel schreeuwen. Ze kan niet coöperatief zijn om tot een conclusie te komen.
Het hart kan de taal van het hoofd niet begrijpen. Wat fysiologie betreft is het verschil niet groot, het hart en het hoofd liggen maar een paar centimeter uit elkaar. Maar wat hun existentiële kwaliteiten betreft, staan ze lijnrecht tegenover elkaar.
Mijn weg is beschreven als die van het hart, maar dat is niet waar. Het hart geeft je allerlei fantasieën, hallucinaties, illusies, zoete dromen, maar het kan je niet de waarheid geven. De waarheid ligt achter beide, ze ligt in je bewustzijn, dat noch hoofd noch hart is. Juist omdat het bewustzijn van beide gescheiden is, kan het beide in harmonie gebruiken.
Het hoofd is gevaarlijk op bepaalde gebieden, want het heeft ogen maar geen benen – het is kreupel. Het hart kan in bepaalde dimensies functioneren. Het heeft geen ogen maar wel benen. Het is blind, maar het kan enorm bewegen, met grote snelheid natuurlijk, zonder te weten waar het naartoe gaat. Het is geen toeval dat liefde in alle talen van de wereld blind wordt genoemd. Het is niet de liefde die blind is, het is het hart dat geen ogen heeft.
Als je meditatie dieper wordt, als je identificatie met het hoofd en het hart begint af te nemen, merk je dat je een driehoek wordt. En je werkelijkheid ligt in de derde kracht in je: het bewustzijn. Bewustzijn kan zich heel gemakkelijk redden, omdat het hart en het hoofd er allebei bij horen.
Osho: From the False to the True #31.
Image by Photo Mix from Pixabay.