De Grote Weg is niet moeilijk
voor wie geen voorkeuren heeft.
Wanneer liefde en haat beide afwezig zijn,
wordt alles duidelijk en onverhuld.
Maak echter het kleinste onderscheid
en hemel en aarde worden oneindig ver uit elkaar gezet.
Als je de waarheid wilt zien,
heb dan geen mening voor of tegen.
De strijd om waar je voorkeur voor hebt,
is de ziekte van de mind.
We betreden de prachtige wereld van de no-mind van een Zen Meester. Sosan is de derde Zen Patriarch. Er is niet veel over hem bekend – dat is zoals het hoort, want de geschiedenis vermeldt alleen geweld. De geschiedenis registreert geen stilte – die kan ze niet registreren. Alle registratie gaan over verstoring. Wanneer iemand echt stil wordt, verdwijnt hij uit alle registratie, hij maakt geen deel meer uit van onze waanzin. Zo is het zoals het hoort.
Sosan bleef zijn hele leven een zwervende monnik. Hij bleef nooit ergens; hij was altijd op doorreis, onderweg, in beweging. Hij was een rivier; hij was geen vijver, statisch. Hij was constant in beweging.
Dat is de betekenis van Boeddha’s zwervers: niet alleen in de buitenwereld maar ook in de binnenwereld moeten ze dakloos zijn – want telkens als je een huis maakt raak je eraan gehecht. Ze moeten zonder wortels blijven; er is geen thuis voor hen behalve dit hele universum.
Zelfs toen men inzag dat Sosan verlicht was geworden, ging hij door met zijn oude bedelarij. En er was niets bijzonders aan hem. Hij was een gewone man, de man van Tao.
Eén ding wil ik zeggen, en dat moet je onthouden: Zen is een kruising. En zoals uit kruisingen mooiere bloemen kunnen ontstaan, en uit kruisingen mooiere kinderen worden geboren, zo is het ook met Zen gegaan.
Zen is een kruising tussen het gedachtegoed van Boeddha en dat van Lao Tzu. Het is een grote ontmoeting, de grootste die ooit heeft plaatsgevonden. Daarom is Zen mooier dan Boeddha’s gedachtegoed en mooier dan Lao Tzu’s gedachtegoed. Het is een zeldzame bloei van de hoogste toppen en de ontmoeting van die toppen. Zen is noch boeddhistisch noch taoïstisch, maar het draagt beide in zich.
India is een beetje te serieus over religie – een lang verleden, wat lang heeft gewogen op de mind van India, en religie is serieus geworden. Lao Tzu bleef een lachertje – Lao Tzu staat bekend als de oude dwaas. Hij is helemaal niet serieus; je kunt niemand vinden die minder serieus is.
Toen ontmoetten Boeddha’s gedachtegoed en Lao Tzu’s gedachtegoed elkaar, India en China ontmoetten elkaar, en Zen werd geboren. En deze Sosan was vlak bij de oorspronkelijke bron toen Zen uit de baarmoeder kwam. Hij draagt het fundamentele.
Osho: Hsin Hsin Ming, the Book of Nothing #1. The Great Way.
Meer: De grote weg