Een zenmeester vroeg altijd aan zijn leerlingen: ‘Ik heb een gansje in een fles gestopt. Nu is de gans gegroeid, en de hals van de fles is te klein voor de gans om er uit te komen. Maar de fles is erg kostbaar -en die wil ik niet breken, dus nu zitten we met een groot probleem. Als de gans er niet uit mag, zal ze doodgaan. Ik kan de fles breken en dan kan de gans eruit, maar ik wil de fles niet breken – de fles is kostbaar. Ik wil de gans ook niet doden. Wat zou jij doen?’
Dit is het probleem: ‘de gans’ zit in het hoofd en de hals is heel smal. Je kunt het hoofd breken, maar die is kostbaar. Of je kunt de gans dood laten gaan, maar dat mag ook niet – want jij bent de gans.
Die oude zenmeester bleef het maar vragen aan zijn leerlingen, en gaf hen een klap en zei tegen hen: ‘Vind een manier, want de tijd dringt.’
En slechts één keer stond hij een antwoord toe. Een leerling zei: ‘De gans is eruit!’
Vele antwoorden werden geprobeerd, en altijd gaf hij die persoon een klap. Hij zei: ‘Nee!’
De een zou zeggen dat hij iets met de fles zou doen, maar dan zou de meester weer zeggen: ‘De fles zal kapot gaan of er kan iets misgaan; en dat mag niet.’
Of iemand anders zou zeggen: ‘Laat de gans maar doodgaan als de fles zo kostbaar is.’
Dat waren de enige twee manieren, er was geen andere manier! En de meester wilde geen andere aanwijzing geven.
Maar voor deze leerling boog hij zich neer, raakte zijn voeten aan en zei: ‘Hij heeft gelijk. De gans is eruit: hij is er nooit in geweest!’
Jij bent eruit! Je bent er nooit in geweest. Het gevoel dat je erin zit, is alleen maar een verkeerd idee.
Dus het is niet echt een probleem om je uit je hoofd te halen. Gewoon kijken. Als je ‘kijkt’, wat gebeurt er dan? Het fenomeen kijken: sluit je ogen en kijk naar de gedachten. Wat gebeurt er dan? De gedachten zijn er, in, maar je bent er niet in. De toeschouwer staat er altijd buiten. De toeschouwer staat altijd op de heuvel. Alles beweegt in het rond, maar de toeschouwer staat daarbuiten.
De toeschouwer kan nooit binnen zijn, kan nooit de insider zijn. Het is altijd buiten: ‘kijken’ betekent buiten zijn. Je kunt het getuige zijn noemen, bewustzijn, mindfulness, of hoe je het ook wilt noemen, maar het geheim is… kijken!
Wanneer je ooit voelt dat het hoofd te veel wordt, ga dan onder een boom zitten en kijk. En probeer er niet uit te komen. Wie komt eruit? Niemand is erin geweest! De hele poging is zinloos, want als je er nooit in bent geweest, hoe kun je er dan uitkomen? Je kunt blijven proberen en proberen en je ermee bemoeien, je kunt gek worden, maar je zult er nooit uitkomen.
Zodra je weet dat je er in een moment van waakzaamheid voorbij bent, dat je transcendeert, ben je eruit. En vanaf dat moment ben je ‘hoofd-loos’: het hoofd hoort bij het lichaam, niet bij jou. Het hoofd maakt deel uit van het lichaam, het hoort bij het lichaam, het heeft een functie in het lichaam. Het is mooi, het is goed: de fles is kostbaar – en als je de weg kent, de geheimen ervan, kan ze gebruikt worden.
Als ik met je praat, wat doe ik dan? Ik gebruik de fles. Als Boeddha preekt, wat doet hij dan? Hij gebruikt de fles. De fles is echt wel kostbaar, het bewaren wel waard.
Maar dit is geen manier om hem te bewaren: erin stappen en er dan in verstrikt raken; en dan moeite doen om eruit te komen. Het hele leven wordt een chaos.
Als je eenmaal weet dat je in het kijken eruit bent, word je hoofd-loos. Dan beweeg je je op deze aarde zonder hoofd. Wat een prachtig fenomeen, iemand die zich zonder hoofd beweegt. Dat is wat ik bedoel als ik zeg dat je een witte wolk wordt – ‘een fenomeen zonder hoofd’.
Je kunt je niet eens indenken hoeveel stilte er op je kan neerdalen als het hoofd er niet is. Je fysieke hoofd is er wel, maar de betrokkenheid, de obsessie, is er niet. Dit hoofd is geen probleem. Het is prachtig, een prachtig apparaat, de grootste computer ooit uitgevonden, zo’n complex, efficiënt mechanisme. het is prachtig. Je kunt het gebruiken, je kunt er plezier aan beleven. Maar waar heb je het idee vandaan dat je erin zit? Het lijkt gewoon een verkeerde leer.
Osho: My Way -The Way of the White Clouds #3.