Osho,
Het lijkt wel of het een van de grootste hindernissen voor een mens is om alleen te zijn. Alleen staan tegenover de meningen van de wereld. Om alleen te staan tegenover de leugens van de wereld. Om fysiek alleen te kunnen zijn en uiteindelijk alleen te zijn, zelfs zonder onze mind, de metgezel van het laatste redmiddel. We weten dat we echt alleen zijn, we weten dat we alleen zullen sterven. We weten dat elk contact buiten onszelf voorbijgaand is.
Alleen u weerspiegelt de stilte van de sterren, de stilte van oneindigheid, de stilte van eeuwigheid. Toch is er net onder het hart een pijn, een knoop, een angst: de angst om een kleine jongen zonder vrienden te zijn. De angst om te falen en afgewezen te worden en de pijn om te doen alsof het me niets kan schelen. Elke traan die ik ooit heb gelaten, komt van deze pijn: verlies en de angst voor afzondering of scheiding.
Hoe doorbreken we de duisternis die de angst voor eenzaamheid omringt en laten we de gelukzaligheid van eenzaamheid toe die u uitstraalt bij elke ademhaling?
De duisternis van eenzaamheid kan niet rechtstreeks worden bestreden. Het is voor iedereen essentieel om te begrijpen dat er een paar fundamentele dingen zijn die niet veranderd kunnen worden. Dit is een van de grondbeginselen. Je kunt de duisternis niet rechtstreeks bestrijden, je kunt eenzaamheid niet rechtstreeks bestrijden, je kunt de angst voor isolatie niet rechtstreeks bestrijden. De reden is dat al deze dingen niet bestaan. Ze zijn gewoon afwezigheden van iets, net zoals duisternis de afwezigheid van licht is.
Wat doe je nu als je wilt dat de kamer niet donker is? Je doet niet direct iets met duisternis, of wel? Je kunt het niet wegduwen. Er is geen manier om iets te regelen zodat de duisternis verdwijnt. Je moet iets met licht doen. Dat verandert de hele situatie en dat noem ik een van de essenties, grondbeginselen. Je raakt de duisternis niet eens aan, je denkt er niet over na. Het heeft geen zin. Het bestaat niet. Het is gewoon een afwezigheid.
Dus breng gewoon licht binnen en je zult helemaal geen duisternis vinden, want dat was de afwezigheid van licht, gewoon de afwezigheid van licht. Het was niet iets materieels met een eigen wezen, niet iets dat bestaat. Gewoon omdat er geen licht was, kreeg je een vals gevoel van het bestaan van duisternis.
Je kunt je hele leven tegen deze duisternis blijven vechten en het zal je niet lukken. Alleen een klein kaarsje is genoeg om het te verdrijven. Je moet moeite doen voor het licht, want dat is positief, existentieel. Het bestaat op zichzelf. En zodra het licht komt, verdwijnt automatisch alles wat de afwezigheid ervan was.
Eenzaamheid is vergelijkbaar met duisternis. Je kent je eenzaamheid niet. Je hebt je eenzaamheid niet ervaren en de schoonheid ervan, de enorme power ervan, de kracht ervan. In de woordenboeken zijn eenzaamheid en alleen-zijn synoniemen, maar het bestaan volgt jullie woordenboeken niet. En toch heeft niemand ooit geprobeerd om een existentieel woordenboek te maken dat niet in tegenspraak is met het bestaan.
Eenzaamheid is afwezigheid. Omdat je je eenzaamheid niet kent, is er angst en voel je je eenzaam, dus wil je je vastklampen aan iets, aan iemand, aan een of andere relatie, alleen maar om de illusie in stand te houden dat je niet eenzaam bent. Maar je weet dat je eenzaam bent, vandaar de pijn.
Aan de ene kant klamp je je vast aan iets dat niet echt is, dat slechts een tijdelijke regeling is, een relatie, een vriendschap. En terwijl je in de relatie zit, kun je een kleine illusie creëren om je eenzaamheid te vergeten. Maar dit is het probleem: hoewel je je eenzaamheid even kunt vergeten, word je je het volgende moment plotseling bewust dat de relatie of de vriendschap niet iets blijvends is. Gisteren kende je deze man of vrouw niet, jullie waren vreemden. Vandaag zijn jullie vrienden. Wie weet hoe het morgen zal zijn? Morgen zijn jullie misschien weer vreemden, vandaar de pijn.
De illusie geeft een zekere troost, maar kan niet de realiteit creëren zodat alle angst verdwijnt. Het onderdrukt de angst, dus aan de oppervlakte voel je je goed – je probeert je tenminste goed te voelen. Je doet alsof je jezelf goed voelt, ‘hoe geweldig de relatie is’, ‘hoe geweldig de man of de vrouw is’. Maar achter de illusie – en de illusie is zo dun dat je erachter kunt kijken – is er pijn in het hart omdat het hart heel goed weet dat het morgen misschien niet meer hetzelfde is. Ze zijn ook niet hetzelfde.
Je hele levenservaring ondersteunt dit, dat dingen blijven veranderen. Niets blijft stabiel, je kunt je nergens aan vastklampen in een veranderende wereld. Je wilde van je vriendschap iets blijvends maken, maar jouw willen is in strijd met de wet van verandering, en die wet maakt geen uitzonderingen. Die gaat gewoon door met zijn eigen ding te doen. Het zal alles veranderen. En misschien zul je op een dag begrijpen dat het goed was dat het niet naar jou luisterde, dat het bestaan zich niet om jou bekommerde en gewoon deed wat het wilde doen, niet volgens jouw verlangen.
Het kan even duren voordat je het begrijpt. Je wilt dat deze vriend voor altijd je vriend blijft, maar morgen verandert hij in een vijand, of zegt hij simpelweg ‘donder op’ en is hij niet langer bij je. En dan vult iemand anders, die een veel beter wezen is, de leemte op, en opeens besef je dat het goed was dat die ander opgedonderd is. Anders had je met hem opgescheept gezeten.
Maar toch gaat de les nooit zo diep dat je stopt met vragen om duurzaamheid. Je begint te vragen om duurzaamheid met deze man, deze vrouw: ‘Nu mag dit niet veranderen!’
Je hebt niet echt de les geleerd dat verandering nu eenmaal de structuur van het leven is. Je moet het begrijpen en erin meegaan. Schep geen illusies, daar zal je niets aan hebben. En iedereen schept andere soorten illusies.
…
Wat ik probeer te zeggen is dat elke poging om eenzaamheid te vermijden zal mislukken. En zal mislukken, omdat het tegen de grondbeginselen van het leven ingaat.
Wat nodig is, is niet iets waarin je je eenzaamheid kunt vergeten. Wat nodig is, is dat je je bewust wordt van je eenzaamheid, die een realiteit is. En het is zo mooi om het te ervaren, om het te voelen, want het is je vrijheid van de menigte, van de ander. Het is je vrijheid van de angst om eenzaam te zijn.
Alleen al het woord ‘eenzaam’ herinnert je er onmiddellijk aan dat het als een wond is. Er is iets nodig om het op te vullen. Het is een gat en het doet pijn, er moet met iets opgevuld worden. Alleen zijn, het woord zelf heeft niet dezelfde betekenis van een wond, van een gat dat opgevuld moet worden. Alleen zijn betekent gewoon volledigheid. Jij bent heel, er is niemand anders nodig om jou compleet te maken.
Probeer dus je diepste centrum te vinden, waar je altijd alleen bent, altijd al-een bent geweest. In het leven, in de dood, waar je ook bent, je zult alleen zijn. Maar het is zo vol, het is niet leeg. Het is zo vol en zo compleet en zo overvloeiend met alle sappigheid van het leven, met alle schoonheden en zegeningen van het bestaan, dat als je eenmaal je al-eenheid hebt geproefd, de pijn in het hart zal verdwijnen. In plaats daarvan zal er een nieuw ritme van enorme zoetheid, vrede, vreugde, gelukzaligheid zijn.
Osho, The Path of the Mystic #19
Afbeelding van NoName_13 – Pixabay.