Wat ik probeer is om jullie een bewustzijn te geven, geen karakter. Bewustzijn is het echte ding, karakter de valse entiteit. Karakter is nodig voor hen die geen bewustzijn hebben. Als je ogen hebt, heb je geen wandelstok nodig om je weg te vinden, om je weg te zoeken. Als je kunt zien, vraag je niet aan anderen: ‘Waar is de doener?’ Karakter is nodig omdat mensen onbewust zijn. Karakter is slechts een smeermiddel; het helpt je om je leven op een soepele manier te leiden.
George Gurdjieff zei altijd dat karakter is als een buffer. Buffers worden gebruikt in treinen; tussen twee treinstellen heb je buffers. Als er iets gebeurt, kunnen die twee treinstellen niet tegen elkaar botsen; deze buffers voorkomen dat ze tegen elkaar botsen. Of het is net als met veren: auto’s hebben veren zodat je je soepel kunt voortbewegen — zelfs op een Indiase weg. Die veren blijven schokken opvangen; ze worden schokbrekers genoemd.
Dat is wat karakter is: het is een schokdemper. Mensen wordt verteld dat ze nederig moeten zijn. Als je leert nederig te zijn, is dat een schokdemper. Door te leren nederig te zijn, zul je in staat zijn jezelf te beschermen tegen de ego’s van andere mensen. Ze zullen je niet zo veel pijn doen; je bent een nederig mens. Als je egoïstisch bent, ben je gedoemd om steeds weer gekwetst te worden. Het ego is erg gevoelig, dus bedek je je ego met een deken van nederigheid. Het helpt, het geeft je een soort zachtheid, maar het transformeert je niet.
Mijn werk bestaat uit transformatie. Dit is een alchemistische school: Ik wil je transformeren van onbewustheid naar bewustzijn, van duisternis naar licht. Ik kan je geen karakter geven; ik kan je alleen inzicht, bewustzijn geven. Ik wil dat je van moment tot moment leeft, niet volgens een vast patroon dat door mij gegeven is of door de maatschappij, de kerk, de staat. Ik zou graag willen dat je leeft volgens je eigen kleine licht van bewustzijn, volgens je eigen bewustzijn. Wees ontvankelijk voor elk moment.
Karakter betekent dat je een bepaald pasklaar antwoord hebt op alle vragen van het leven, dus reageer je volgens het vaste patroon wanneer een situatie zich voordoet. Omdat je reageert volgens het kant-en-klare antwoord is het geen echte respons, het is slechts een reactie. De mens met karakter reageert, de mens met bewustzijn geeft een respons: hij neemt de situatie in zich op, hij reflecteert de werkelijkheid zoals die is, en vanuit die reflectie handelt hij. De mens met karakter reageert, de mens met bewustzijn handelt. De mens met karakter is mechanisch; hij functioneert als een robot. Hij heeft een computer in zijn hoofd, vol met informatie; vraag hem iets en er rolt een pasklaar antwoord uit zijn computer naar beneden.
Een man van bewustzijn handelt eenvoudigweg in het moment, niet uit het verleden en uit het geheugen. Zijn antwoord heeft een schoonheid, een natuurlijkheid, en zijn antwoord is trouw aan de situatie. De man met karakter schiet altijd tekort, omdat het leven voortdurend verandert; het is nooit hetzelfde. En je antwoorden zijn altijd hetzelfde, ze groeien nooit — ze kunnen niet groeien, ze zijn dood.
In je kindertijd is je een bepaald ding verteld en het is daar gebleven. Je bent gegroeid, het leven is veranderd, maar het antwoord dat je ouders of je leraren of priesters je gaven, is er nog steeds. En als er iets gebeurt, zul je functioneren volgens dat antwoord dat je vijftig jaar eerder hebt gekregen. En in vijftig jaar is er zoveel water door de Ganges gestroomd; het is een totaal ander leven. Heraclitus zegt: Je kunt niet twee keer in dezelfde rivier stappen. En ik zeg: Je kunt niet eens één keer in dezelfde rivier stappen, zo snel stroomt de rivier. Karakter is stilstaand, het is een vuile plas water. Bewustzijn is een rivier.
Osho, Be Still and Know # 6