Boeddha placht te zeggen: ‘Begin met ademhalen, want dat is het meest eenvoudige ding in de wereld, zo eenvoudig dat je het helemaal niet doet. Het gaat vanzelf.’ Je ademt niet. In feite ben je je nooit bewust van ademen, tenzij er iets mis gaat. Heb je ademhalingsproblemen? Dan word je je bewust. Anders gaat ademen vanzelf. Je kunt blijven slapen en de ademhaling gaat door. En dat is goed — anders zou het leven onmogelijk zijn als je er voor moest zorgen. Op een dag zou je slapen en je zou vergeten te ademen, en… weg. En er is geen manier om het ongedaan te maken: eenmaal weg ben je voor altijd weg. Ademen is spontaan, het is een heel eenvoudig proces: de adem gaat gewoon in, gaat uit – er komt niet veel bij kijken. Boeddha zegt: ‘Kijk ernaar, word je ervan bewust. Zit stil, zie gewoon de adem in gaan, de adem uit gaan.’ Je zult je erg vervelen, want het is erg eentonig: dezelfde adem komt in, dezelfde adem gaat uit.
Dus het eerste probleem moet heel simpel zijn, zoals ademhalen. En het tweede probleem zal zijn dat je verveling onder ogen moet zien. En als je verveling onder ogen kunt zien, verdwijnt verveling en komt er een enorme kalmte achter. Dus begin bewustwording met het ademhalingsproces. Zit tenminste één uur per dag in stilte naar je ademhaling te kijken en doe niets — zelfs geen mantra chanten — want dan maak je het ingewikkeld. Je ziet gewoon de ademhaling; het is een natuurlijke mantra: het gaat in, gaat uit, gaat in, gaat uit. Je moet niet zeggen dat de ademhaling uitgaat. Je moet gewoon meegaan met de ademhaling: hij gaat uit, het bewustzijn gaat mee; hij komt binnen, het bewustzijn komt binnen. Je voelt gewoon dat het in- en uitgaat. Je probeert het je te herinneren, en je zult moeilijkheden vinden, zelfs in dit eenvoudige proces. Gedurende een paar seconden ben je je ervan bewust, dan vergeet je het. Dan heeft je geest je weggevoerd – naar je zaken, naar je vrouw, naar je kinderen, of duizend en één problemen zijn er. Weer na een paar minuten zul je je herinneren: ‘Ik ben het vergeten; ik let niet op mijn adem’ — kom dan weer terug. Het is niet nodig om berouw te tonen, het is niet nodig om je druk te maken over het feit dat je het vergeten bent. Want als je je er nu druk over maakt, gaat er weer tijd verloren. Telkens wanneer je merkt dat je de ademhaling uit het oog verloren bent, kom dan terug; begin er opnieuw naar te kijken. Doe het langzaam, langzaam, op een dag zul je in staat zijn je ademhaling in de gaten te houden. Als iemand veertig minuten onafgebroken naar zijn ademhaling kan kijken, dan is er geen probleem in het leven. Hij kan naar elk probleem kijken. En door te kijken, kan elk probleem opgelost worden.
Maar eerst moet je leren kijken — begin dus niet met ingewikkelde dingen, maar met heel eenvoudige dingen. Boeddha zegt twee dingen: kijk of je ademhaalt of loopt. Boeddha zelf deed beide: een uur lang zat hij onder de bodhiboom en keek naar zijn ademhaling, en wanneer zijn ledematen moe werden, verkrampt raakten, dan liep hij een uur lang en keek naar zijn lopen — een voet gaat… een andere voet, een andere, dan draaide hij. Als je naar Bodhgaya gaat, waar Boeddha verlicht werd, is er vlak bij de bodhiboom een klein pad waarop hij placht te lopen.
Het ademhalingsbewustzijn wordt in de boeddhistische terminologie Anapanasatiyoga genoemd, en de loopmeditatie Jankramana. Dit zijn twee eenvoudige processen – en beide zijn enorm mooi: de ademhaling kan zittend in stilte worden gadegeslagen, en het lopen kan actief worden gadegeslagen. Maar het wandelproces is heel eenvoudig: je hoeft je er geen zorgen over te maken, je hoeft er geen plannen voor te maken. Iedereen is in staat om te lopen; je hoeft er niet eens iets over te leren. Kleine, eenvoudige, spontane processen moeten eerst bewust gemaakt worden. En dan, als je een zekere capaciteit hebt bereikt, kun je het op andere dingen uitproberen: woede, hebzucht, seks, bezitsdrang, jaloezie. Miljoenen zijn de problemen. Dan kun je het op andere problemen uitproberen, en je zult verrast zijn door het wonder ervan. Het is een zeer magisch proces: als je stilletjes naar iets kijkt, verdwijnt het.
Osho, The Discipline of Transcendence, Vol 4, # 10, vraag 3