Bardo

Bardo is een eenvoudige Tibetaanse methode, maar van grote betekenis. Alleen mensen die in hun leven een beetje gemediteerd hebben, kunnen er baat bij hebben, en Tibet was een van de landen waar bijna iedereen enige tijd aan meditatie besteedde — gewoon om alleen te zijn, stil, niets te doen, alleen maar te kijken. Als zo iemand tijdens zijn leven geen verlichting bereikt, en de dood komt tussenbeide, dan wordt bardo gebruikt.


Zo iemand heeft een zekere opening van de deur bereikt. Hij is niet binnengegaan, maar hij heeft het tenminste geprobeerd; hij heeft op de deur geklopt. Hij heeft een zekere ontvankelijkheid, en op het moment van overlijden is hij absoluut bereid om in een staat van meditatie te gaan. Nu is er niets om bang voor te zijn. De dood is al gekomen; hij kan alles riskeren. En bardo is een bepaalde zachte methode van hypnose… precies zoals ik het gebruik. Als je naar mij luistert, word je langzaam stil.

De bardo is een suggestie voor de stervende: ‘Wees nu stil. Verlaat dit leven bewust. In plaats van dat de dood het van je afneemt, ontspan je je greep; laat je niet verslaan door de dood, vecht niet. Laat gewoon al je gehechtheid vallen. Deze wereld is klaar voor jou, en dit leven is klaar voor jou. Het heeft geen zin eraan vast te houden; door eraan vast te houden vecht je met de dood. Je kunt niet winnen, en je zult een zeer belangrijke mogelijkheid missen.

Laat gewoon uit eigen beweging alles los. Ontspan je, en accepteer de dood zonder enige vijandigheid als een hoogtepunt van het leven, als een natuurlijk verschijnsel. Het beëindigt niets. Blijf bij bewustzijn en kijk wat er gebeurt — hoe het lichaam steeds verder van je af komt te staan, hoe de mind in stukken begint te vallen alsof een spiegel is gevallen en in stukken is gebroken, hoe je emoties, gevoelens, stemmingen… alles wat je leven maakte begint te verdwijnen.

Het is het einde van een droom. Dat is het fundamentele punt in bardo, dat je een droom hebt geleefd die je leven noemt, een zeventig jaar durende droom. Er komt een einde aan. Je kunt huilen om de gemorste melk en de kans missen… want binnen enkele seconden ga je een andere baarmoeder binnen, een andere droom.

Tussen deze twee dromen zijn slechts enkele seconden beschikbaar om alert en wakker te zijn, en als je deze alertheid aankunt, heb je de dood overwonnen, heb je het dromen overwonnen. Je zult bewust een andere baarmoeder binnengaan; je zult dit lichaam bewust verlaten, bewust een ander lichaam binnengaan. Je zult in staat zijn je de dood, de droom die je geleefd hebt, in het komende leven te herinneren, wat je alert zal maken om niet in dezelfde sleur te geraken – opnieuw dezelfde domme verlangens na te jagen, verstrikt te raken in dezelfde jaloezie, te vechten voor hetzelfde betekenisloze fatsoen. Het zal je alert maken dat je het al eerder hebt gedaan. Alles eindigt in de dood en ook dit zal eindigen in de dood.

Bardo herinnert je er dus aan dat wat verdwijnt een droom was. Het is heel gemakkelijk als de dood eraan komt om je leven als een droom te zien. Wat kan het anders zijn? Het is net alsof je ‘s morgens wakker wordt. De hele nacht heb je zoveel geleefd, zoveel dromen – je hebt misschien wel jaren in de nacht geleefd – maar bardo herinnert je eraan dat het een droom was. Het moet gebeuren door een zeer geëvolueerd wezen — een lama, een meester — en hij staat erop dat het tijd is om te beseffen dat het een droom was: je gaat niet dood, alleen de droom wordt verbroken. En terwijl je wordt verplaatst van de ene droom naar de andere… is de kloof van enorm belang, want in die kloof is er geen droom, er is simpelweg helderheid, absolute helderheid, bewustzijn. Dus het tweede punt om aan herinnerd te worden is: mis de kloof niet.

En het derde punt: mis de intrede in de baarmoeder niet. Dan heb je iets bereikt waar mensen levenslang aan moeten werken. De persoon valt net in diepe stilte en de dood daalt neer. Hij luistert naar deze woorden van iemand die hij heeft liefgehad, die hij heeft vertrouwd, van iemand die hij zich niet kan voorstellen te bedriegen — alleen dan heeft het zin. Het zal niet werken van zomaar iemand. De bardo is beschikbaar, alle instructies zijn beschikbaar, maar het kan alleen via iemand die je hebt gerespecteerd, geëerd, vertrouwd, liefgehad.

Op dit kritieke moment zal een kleine twijfel over wat de persoon zegt de hele zaak vernietigen — dan is de bardo zinloos geweest. Maar als je niet mist en de aanwijzingen opvolgt, leg je een basis voor een nieuw leven dat een totaal ander leven zal zijn. Het zal je laatste leven zijn, want iedereen die bewust sterft, die de leemte gebruikt om te proeven van absolute zuiverheid, gaat alert de baarmoeder in, wordt alert geboren. Zijn verlichting is van nature gegarandeerd: hij heeft het zaad, het fundament.

Bardo is een eenvoudig proces, maar het kan alleen nuttig zijn voor degenen die een beetje gemediteerd hebben, die bij een meester zijn geweest, die af en toe de stilte, de aanwezigheid en de schoonheid van het zijn in het moment hebben geproefd. Zij worden bekwaam. Bardo is de grootste bijdrage van Tibet aan de wereld. Het is een arm land, ver weg van de wereld – het dak van de wereld.

Tibet ontwikkelde meditatie door boeddhistische invloed en werd uiteindelijk het enige land in de geschiedenis waar iedereen mediteerde, waar meditatie een normaal verschijnsel was. Elke familie moest minstens één van haar leden — iemand die er klaar voor was — aan een klooster geven, om volledig te mediteren. Dus uit elke familie ging van elke generatie minstens één lid. En degenen die niet in de kloosters waren, mediteerden ook zoveel ze konden, zodat tegen de tijd van overlijden bardo voor iedereen mogelijk was. Er waren veel meesters beschikbaar, veel geëvolueerde wezens beschikbaar die die instructies konden herhalen — en iedereen had een eigen meester. Het was een totaal andere wereld.

In deze eeuw zijn veel mooie dingen vernietigd, maar Tibet staat bovenaan. Tibet is vernietigd door een communistische invasie vanuit China. Kloosters zijn veranderd in scholen, in ziekenhuizen, en monniken zijn gedwongen op het land te werken. Zelfs het woord ‘meditatie’ noemen werd een misdaad. En het deed niemand kwaad: het land was zo afstandelijk, zo afgesloten van de wereld. Maar het is verwoest, en ik denk niet dat er een mogelijkheid is om zijn schoonheid, zijn grootsheid te herstellen. Dat is onmogelijk omdat er nu wegen zijn die het verbinden met Pakistan en China. Nu rijden er bussen, nu zijn er vliegvelden en komen en gaan er vliegtuigen. Het leger is er. Het is een militaire basis voor China geworden. Het heeft zijn gouden eeuw verloren.

Binnenkort zal het moeilijk zijn iemand te vinden die in staat is naar bardo-instructies te luisteren en bijna onmogelijk iemand te vinden die deze instructies kan geven. Ze zullen in de boeken staan; ze zijn nu beschikbaar in alle talen. Het zijn eenvoudige instructies, maar ze kunnen worden verbeterd, en ik heb het idee om ze te verbeteren omdat ze erg oud en erg ruw zijn. Ze kunnen worden opgepoetst. Er kan veel aan worden toegevoegd, er kunnen meer dimensies aan worden gegeven. Maar de basis is dat de mensen meditatief moeten zijn. 

Tibet is niet meer hetzelfde Tibet. Maar wij kunnen de situatie, de psychologie, creëren waarin bardo – of iets wat op bardo lijkt maar nog veel verder ontwikkeld is – de mensen kan helpen. Het is een prachtig proces. Net zoals Japan Zen heeft gebracht uit boeddhistische meditatiebronnen, heeft Tibet uit dezelfde boeddhistische meditatiebronnen bardo gebracht. 

Osho: The Path of the Mystic # 7