Osho,
Waarom kan ik geen ja tegen mezelf zeggen? Ik heb het gevoel dat al mijn ellende geworteld zit in dit onvermogen.
Anand Renata, het is een van de grootste problemen. Ieder mens moet het onder ogen zien, omdat de hele samenleving tot nu toe gebaseerd is geweest op zelfveroordeling. Alle religies, alle samenlevingen, alle culturen creëren een enorm schuldgevoel in je, dat je niet bent wat je zou moeten zijn. Ze geven je perfectionistische idealen te vervullen die onmogelijk zijn. Ze maken je gewoon gek.
Perfectionisme is de hoofdoorzaak van alle neurose. Niemand kan perfect zijn. Niemand hoeft perfect te zijn. Het leven is mooi omdat alles onvolmaakt is. Perfectie is dood, imperfectie is leven.
Juist door imperfectie is groei mogelijk. Als je perfect bent, is er geen groei, geen beweging. Dan kan er niets met je gebeuren. Alles is al gebeurd! Je zult volkomen dood zijn.
Vandaar dat ik zeg: ‘God is het meest onvolmaakte fenomeen, omdat God de meest evoluerende factor in het bestaan is.’ En evolutie en perfectie staan tegenover elkaar.
Daarom zijn alle religies tegen het idee van evolutie. Het christendom heeft Darwin en zijn filosofie zoveel mogelijk veroordeeld. De reden hiervoor was het volgende: Het Christendom geloofde in een perfecte God. En een perfecte God kan alleen een perfecte wereld scheppen. Hoe kan onvolmaaktheid voortkomen uit een perfecte schepper? Dan is er geen mogelijkheid tot evolutie. Als de mogelijkheid van evolutie wordt geaccepteerd, dan is de wereld, de schepping, onvolmaakt. En uiteindelijk zal dit leiden tot de logische conclusie: dat de schepper onvolmaakt is.
Geen enkele religie heeft durven verklaren dat God onvolmaakt is. Maar ik verklaar dat God onvolmaakt is, want onvolmaaktheid betekent evolutie, onvolmaaktheid betekent leven, onvolmaaktheid betekent stroming, groei. En God is oneindig onvolmaakt. Hij zal nooit perfect worden. Zodra hij volmaakt wordt, zal het hele bestaan in het niet verdwijnen.
Maar door dit idee van een perfecte God proberen we allemaal al eeuwenlang perfect te zijn en er zijn twee uitkomsten. Het ene is dat je neurotisch wordt, als je eenvoudig en onschuldig bent, en begint te proberen om perfect te zijn. Maar je kunt nooit perfect worden. Daarom draag je een enorme last van schuld met je mee. Het zal je verpletteren, het zal al je levensvreugde vernietigen, het zal je vergiftigen. Het zal je niet toestaan om te vieren, te zingen, te dansen. Het is suïcidaal.
Of, als je niet onschuldig en eenvoudig bent, als je sluw en slim bent, dan zul je een hypocriet worden. Je praat over perfectie, maar dat is alleen maar een façade, een masker. En verborgen achter het masker blijf je wie je ook bent.
Het is allebei iets lelijks. Gek worden, neurotisch worden, je schuldig voelen is lelijk. Een hypocriet worden is lelijk. Maar jullie zogenaamde religies laten je geen ander alternatief. Ze hebben het allemaal over ‘ja zeggen’, maar ze leren je allemaal ‘nee zeggen’.
Ze denken allemaal dat ze theïstisch zijn. Ze zijn allemaal a-theïstisch. Want voor mij betekent atheïsme een diepgeworteld ‘nee’ en theïsme een fundamenteel ‘ja’ tegen het leven. Theïsme heeft niets met God te maken en atheïsme heeft niets te maken met de ontkenning van God.
Theïsme is ja zeggen tegen het leven met al zijn onvolmaaktheden, zoals het is, ja zeggen zonder voorwaarden, zonder verplichtingen. En atheïsme betekent voor mij nee zeggen tegen het leven zoals het is en proberen het beter te maken, proberen het perfect te maken.
Je zegt: ‘Waarom kan ik geen ja tegen mezelf zeggen?’
Omdat je te horen hebt gekregen dat je helemaal verkeerd bent: je bent niets anders dan een zondaar, alles wat je doet is verkeerd, alles wat je denkt is verkeerd, alles wat je bent is verkeerd. Hoe kun je ja zeggen tegen jezelf? Je hebt ideeën gekregen, grote idealen, dingen moeten: je moet zus zijn, of zo… En je blijft jezelf vergelijken met die stomme idealen.
Natuurlijk schiet je dan heel erg tekort en als je dan heel erg tekort schiet, begin je een diep ‘nee’ tegen jezelf te voelen. Je wilt jezelf vernietigen, je kunt niet van jezelf houden. Er is je verteld dat je van anderen moet houden, maar er is je nooit verteld dat je van jezelf moet houden.
En je kunt alleen van anderen houden als je in de eerste plaats van jezelf houdt. Als je niet van jezelf houdt, kun je van niemand anders in de wereld houden. Door van jezelf te houden, leer je de kunst van de liefde. En als je van jezelf kunt houden met al je onvolkomenheden, zul je in staat zijn om van andere mensen te houden met al hun onvolkomenheden. Als je niet van jezelf kunt houden met je onvolkomenheden, hoe kun je dan van anderen houden met hun onvolkomenheden? Je zult ze haten!
Ouders haten hun kinderen, kinderen haten hun ouders, vrouwen haten hun echtgenoten, echtgenoten haten hun vrouwen, om de eenvoudige reden dat ze de onvolmaaktheden kunnen zien. Iedereen is op zoek naar een perfect persoon en je zult nergens een perfect persoon vinden, behalve sommige dwazen die blijven beweren dat ze onfeilbaar zijn. Paus Johannes Paulus de Pool, hij is onfeilbaar! Pausen zijn onfeilbaar. Ze vertegenwoordigen God – hoe kunnen ze dan feilbaar zijn? In India beweert Satya Sai Baba onfeilbaar te zijn. Voor mij zijn dit volslagen idioten! Ze hebben geen gevoel voor manieren, zelfs niet voor etiquette. Ze hebben geen intelligentie. Anders zouden ze het in kunnen zien – het is zo eenvoudig. Maar het is iets traditioneels.
Jainas in India hebben beweerd dat Mahavira alwetend is. Boeddha lachte om het hele idee. Hij was een intelligent man, een echt doordringende intelligentie, maar hij heeft nooit beweerd dat hij onfeilbaar was. Geen enkel intelligent persoon kan dat. Hij lachte om het hele idee dat Mahavira onfeilbaar was. We weten niet wat Mahavira daar zelf over gezegd heeft, want volgens de Jaina traditie zweeg hij, hij zei nooit een woord. Er waren vertolkers van zijn zwijgen die mensen vertelden wat hij bedoelde. Ik kan me niet voorstellen dat hij ooit bedoeld zou hebben dat hij onfeilbaar was. Een man met zo’n intelligentie als Mahavira zou dat niet kunnen doen.
…
Renata, je naam is heel mooi – het betekent wedergeboorte. Als je hier bij mij bent, moet je door een proces van wedergeboorte heen gaan en de eerste stap zal zijn om alle ideeën die je zijn opgelegd te laten varen. De rozen zijn mooi omdat ze niet het idee hebben dat ze zo groot moeten zijn als de lotusbloemen. Anders zullen ze miserabel zijn, zullen ze ophouden met groeien – ze zullen ineenkrimpen van schaamte, beschaamd over zichzelf. Ze zijn mooi, geurig, om de eenvoudige reden dat ze zijn wat ze ook zijn. De goudsbloemen maken zich geen zorgen omdat ze geen rozen zijn. Zelfs de grassprieten schamen zich er helemaal niet voor dat ze geen grote bomen zijn zoals de ceders van Libanon. Ze zijn volmaakt gelukkig zoals ze zijn.
Osho: Tao — The Golden Gate. Talks on Ko Hsuan’s The Classic of Purity, Vol I #10.
Image by Odilon Dakpakete from Pixabay