De conditionering van de ouders is de grootste slavernij ter wereld. Als het kind op een verkeerde manier wordt opgevoed, gaat het met de hele mensheid fout. Het kind is het zaad. Als het zaad zelf wordt vergiftigd en gecorrumpeerd, ook door goedwillende mensen, dan is er geen hoop voor een vrij menselijk individu. De vrees is dat als het kind vanaf het begin ongeconditioneerd blijft, het zo intelligent zal zijn, zo alert en bewust, dat zijn hele levensstijl uit rebellie zal bestaan. En niemand wil rebellen; iedereen wil gehoorzame mensen. Ouders houden van een gehoorzaam kind. Maar denk eraan, het rebelse kind is het intelligente kind.
Het rebelse kind wordt niet gerespecteerd of geliefd. De leraren houden niet van hem, de maatschappij geeft hem geen respect. Hij wordt verpletterd. Het genie komt zelden voor, niet omdat het genie zelden geboren wordt. Het genie komt zelden voor omdat het heel moeilijk is om te ontsnappen aan het conditioneringsproces van de maatschappij! Slechts af en toe slaagt een kind er op de een of andere manier in om uit de klauwen van de maatschappij te ontsnappen. Als het kind wordt toegestaan en geholpen om zijn individualiteit te ontwikkelen zonder enige belemmering van anderen, zullen we een prachtige wereld hebben.
Osho: Zen, Zest, Zip, Zap and Zin # 14
Je kunt ook door mij geconditioneerd worden. Als je alleen met je mind luistert, zul je geconditioneerd worden, omdat de mind doorgaat met het vergaren van kennis. De mind is zeer beïnvloedbaar, corrupt en kwetsbaar. Als je naar me luistert via je verstand, via je rede, via je argumentatief vermogen, via je intellect, zul je geconditioneerd worden. Zelfs als je niet door mij overtuigd bent, zelfs als je gaat denken dat je niet door mij overtuigd bent, zul je toch geconditioneerd zijn. Misschien tegen mij, maar ook dat zal je conditioneren. Voor of tegen maakt niet uit: als je door de mind luistert zul je geconditioneerd worden — want de mind is het vermogen tot conditionering.
Maar er is ook een andere manier om te luisteren — en die is niet van het verstand, maar van het hart. Het is niet door argumentatie, door kennis — het is door puur hart-vertrouwen. Dan luister je naar mij, niet als een filosoof maar als een dichter. Je wordt nooit geconditioneerd door een dichter. Je kunt van poëzie genieten, maar je wordt er nooit door geconditioneerd. Je bent niet geconditioneerd door rozenbloemen — je kunt genieten, je kunt vieren, maar je bent niet geconditioneerd. Een mooie zonsopgang of een zonsondergang, of een volle maan in de nacht — ben je geconditioneerd? Deze groene bomen rondom, conditioneren ze je? Je kunt vieren, je kunt genieten, je kunt met ze dansen, je kunt met ze zingen, maar je wordt er niet door geconditioneerd.
Denk aan mij als dichter, schilder, danser; denk nooit aan mij als filosoof of theoloog. Dat ben ik niet. Wat ik hier doe is poëzie, pure poëzie. Ik geef je geen ideologie, dus er is geen sprake van geconditioneerd zijn. Maar je moet wel op de juiste manier kijken, anders is er alle kans dat je door mij geconditioneerd wordt.
Als je alleen maar naar mij luistert om kennis te vergaren, zul je geconditioneerd worden. Als je naar mij luistert in zo’n enorme diepte en diepgang dat er geen sprake is van kennis vergaren, maar van een ontmoeting van harten, een gemeenschap…. Ik ben er niet, de spreker is er niet. Lang geleden is de spreker verdwenen. Alles wat naar buiten komt, komt uit een enorme leegte, het niets. Kijk mij in de ogen en je kunt het voelen! En als je ook leeg bent terwijl je naar mij luistert, wie wordt er dan geconditioneerd, en door wie?
Denkbeelden zijn geconditioneerd, en ze zijn klaar om geconditioneerd te worden. De mind is een bio-computer: ze absorbeert alles wat ze hoort. Het is iets mechanisch. Zet de mind uit terwijl je naar mij luistert. Wees een hart van liefde en vertrouwen. Luister naar me in diepe leegte. Wees er niet! Ik ben er niet — wees er ook niet. En dan zal er iets gebeuren, iets tussen jou en mij. Tussen twee niets-heden begint de rivier van waarheid te stromen. En het is nooit conditionerend: het is altijd ongeconditioneerd. Het zal je hele wezen wassen, het zal je een douche geven; het zal je reinigen, zuiveren.
Osho: A Sudden Clash of Thunder # 10